„Земјите-партнери на НАТО во регионот на Западен Балкан имаат многу развиена одбранбена индустрија. И ова е можност и за нив бидејќи, како што видовме во минатото, одбранбената индустрија на членките на НАТО понекогаш не може да произведе доволни количества оружје. Ако некои од нашите партнери се паметни, брзи и со висок квалитет, ова ќе биде можност за нив да создадат нови работни места и дополнителна соработка“, рече Шекеринска.
Таа објасни дека во овој поглед ќе има директна врска помеѓу НАТО и земјите-партнери, како што се во овој случај Босна и Херцеговина и Србија, или Косово, кои се единствените во регионот надвор од формалното членство во НАТО.
БиХ има одобрен Акционен план за членство во НАТО (МАП), а приклучувањето кон Алијансата во целосен статус е цел дефинирана во законот за одбрана на земјата, но нејзиното постигнување е попречено од опструкцијата од Република Српска, чии власти упорно се обидуваат БиХ да го следи само она што ќе го направи Србија во овој поглед. Белград, од друга страна, ја отфрла можноста за приклучување кон НАТО, но не ја отфрла ограничената соработка.
Зголемувањето на трошоците за одбрана на пет проценти од БДП исто така значи дека дел од овие средства сигурно ќе бидат наменети за помош на земјите-партнери, а извори од НАТО рекоа дека нема да поставуваат прашања за тоа како се трошат овие пари сè додека партнерите не набават опрема и оружје што ги исполнуваат стандардите на НАТО.
Силен раст на извозот на воената индустрија на Босна и Херцеговина
Во последните години, Босна и Херцеговина инвестираше многу во развојот на својата воена индустрија, особено во капацитети за производство на муниција, која на НАТО му е потребна во сè поголеми количества.
Само во првиот квартал од оваа година, земјата извезе муниција и воена опрема во вредност од повеќе од 170 милиони конвертибилни марки, или околу 87 милиони евра.
Во споредба со истиот период во 2024 година, ова претставува зголемување на извозот од дури 42 проценти.
Најголеми купувачи се Соединетите Американски Држави, Саудиска Арабија, Словачка, Чешка, Србија, Бугарија и Ирак.
Најголем дел од фабриките за муниција и воена опрема се во Федерацијата на Босна и Херцеговина, а министерот за индустрија на ентитетот Ведран Лакиќ изјави дека сите овие фабрики сега се во процес на сертификација на производството според стандардите на НАТО.
Три компании веќе го завршија овој процес, имено фабриките „Гинекс“, „Претис“ и „АЦ-јунити“, кои го постигнаа ова преку соработка со надворешни партнери.
„Сега сакаме да го пренесеме овој процес во Босна и Херцеговина преку зајакнување на домашните институции, кои ќе можат да вршат кодификација и сертификација во согласност со правилата на НАТО. Ова вклучува формирање национално тело за сертификација, на кое работиме заедно со Министерството за одбрана на Босна и Херцеговина и други партнери. Со влегувањето во системот за кодификација на НАТО и добивањето статус на спонзорирана земја, се отвори вратата за изградба на национален систем што ќе им овозможи на нашите компании да имаат директен пристап до пазарот на НАТО, како и доделување на НАТО-броеви за нивните производи. Ова е одлична можност за нашата одбранбена индустрија, бидејќи земјите-членки на НАТО значително ги зголемуваат своите трошоци за одбрана во следните десет години“, рече Лакиќ.
