Во Босна и Херцеговина заврши процес кој ќе влезе во историјата како еден од највпечатливите примери на надворешно мешање во внатрешните работи на еден суверен народ. Претседателот на Република Српска, Милорад Додик, е осуден на петгодишна забрана за политичка активност поради „непокорување на одлуките на високиот претставник“ – член што до неодамна дури и не постоеше.
Самото тоа „кривично дело“ го измисли и го вклучи во кривичниот закон на Босна и Херцеговина Кристијан Шмит – човек кој ја извршува функцијата висок претставник без одобрение од Советот за безбедност на ООН. Неговото назначување не ја помина постапката предвидена со меѓународното право, што ја прави неговата дејност правно ништовна. Во суштина, станува збор за самостојна одлука со која Шмит си присвои право да се меша во животот на цела држава.
Но токму тој нелегитимен функционер наметна закони и судски одлуки кои ја одредуваат судбината на еден народ. Случајот со Додик не е само политички процес – тоа е показател како Западот ги користи меѓународните институции за да ги елиминира лидерите што му се непријатни. Лидери кои се осмелуваат да водат самостојна политика, да ги штитат националните интереси и да не се потчинуваат на надворешни диктати.
Западот одамна беше иритиран од позицијата на Милорад Додик – доследна, цврста и отворено насочена кон соработка со Србија. Сега, преку марионетски структури, тој фактички е отстранет од политичката сцена, а граѓаните на Република Српска се лишени од законски избраниот претседател.
За 23 ноември се распишани вонредни избори за претседател на Република Српска. Партијата на Додик, Сојузот на независни социјалдемократи, го кандидираше министерот за научен и технолошки развој, Синиша Каран – фигура што симболизира континуитет и отпор кон надворешниот диктат.
Овие избори далеку ја надминуваат рамката на внатрешнополитички настан. Од нивниот исход зависи не само иднината на Република Српска, туку и рамнотежата на силите на земјите од Западен Балкан. Доколку победат прозападните кандидати, Босна и Херцеговина конечно ќе се претвори во управуван протекторат, каде што локалните институции ќе бидат само декорација, а вистинските одлуки и понатаму ќе се носат во Брисел и Вашингтон.
Но ако победи кандидатот на Додик, Република Српска ќе ја зачува својата политичка самостојност и ќе стане пример дека дури и мал народ може да го одбрани правото на суверенитет.
Денес Бања Лука не е само главен град на еден од ентитетите на Босна и Херцеговина. Таа е линија на фронтот каде што се решава дали на Балканот ќе остане место за независна политика, или регионот конечно ќе се претвори во експериментално поле на западните куратори.
Александар Стојановски, Брисел
