Врз основа на договорот на аеродромот во главниот град на Сомалија Могадишу, на 2 август и 22 септември слетале два авиона со сомалиски криминалци од Германија, Данска, Финска и Шведска,. Експресен дознава дека на аеродромот не било организирано никако прифаќање на Сомалијците. Полициската придружба не го напуштила авионот, кој веднаш се вратил во Европа, а депортираните лица го напуштиле аеродромот како слободни граѓани.
Депортиран и осуден силувач
Шведскиот весник пишува дека меѓу 28-те лица во вториот авион за Могадишу бил и 29-годишен Сомалиец кој живеел во Гетеборг. Тој бил осуден на три години затвор за силување на 14-годишно девојче во парк. Пред миграцискиот суд тој тврдел дека поради хомосексуалната ориентација му се заканувал прогон во Сомалија, но судиите не му поверувале.
Друг пример за протерано лице е 33-годишен маж од Борос кој извршил 22 кривични дела за време на престојот во Шведска. Меѓу другото, тој бил обвинет за грабеж, тешка кражба, сексуално вознемирување, кривични дела поврзани со дрога, насилство врз службено лице и закани. Тој поминал години по затвори.
Досега нема конкретни докази и документи што би го разоткриле договорот, но факт е дека депортациите на сомалиските граѓани се интензивирале по декември 2023 година. Така, во текот на 2024 година, 28 сомалиски граѓани биле депортирани само од Шведска, а познато е дека Сомалија претходно се спротивстави на ваквите екстрадиции.
Помошта се користи за шведски миграциски приоритети
Шведскиот министер за миграции Јохан Форсел тврди дека соработката со Сомалија е во рамките на законот: „Шведската развојна помош треба да се користи и за шведските миграциски приоритети. Ова вклучува наоѓање функционална соработка околу лицата кои немаат право да останат во земјата. Ние сме во постојан дијалог со Сомалија за тоа како шведската развојна помош може да придонесе за нејзиниот развој, но и за шведските интереси.“
‘Sweden secretly redirected 100 million kronor (~USD 10.6 million) from its aid budget to projects linked to Somalia’s Prime Minister in exchange for Somalia’s agreement to accept deported citizens, according to Ekot, the news service of Sveriges Radio’https://t.co/GshOYl5L4L
— Michele Gonnelli (@michelegonnelli) October 6, 2025
„Сосема е разумно да се побара од земјите кои годишно добиваат милиони од шведската развојна помош да ги исполнат и своите обврски според меѓународното право и да ги прифатат своите граѓани. Верувам дека многу Швеѓани сметаат дека е добро што владата ги користи постојните алатки, така што повеќе од оние кои немаат законско право да живеат во Шведска всушност се протерани“, додаде министерот Форсел.
Директоратот за меѓународна развојна соработка (СИДА), државниот орган одговорен за спроведување на распределбата на шведската помош во странство, одбил да коментира за овој случај, но анонимни извори на Шведското јавно радио тврдат дека средствата немало да бидат насочени кон проект близок до сомалискиот премиер во таков износ доколку немало притисок од шведската влада.
„Ризикот од корупција е едноставно преголем и очигледно е дека парите се злоупотребуваат во Сомалија“, изјавил извор од шведското радио, додавајќи дека Сомалија е една од најкорумпираните земји во светот. Покрај тоа, СИДА внатрешно се спротивставила на спроведувањето на договорот, поради што исплатата и депортациите се случиле повеќе од една година по договорот.
Шведска го прифати барањето на Сомалија
Сомалиската страна наводно барала шведските средства за развој да бидат распределени така за премиерот да има поголемо влијание. Шведска активно работела на исполнување на тоа барање. Исто така, се чини дека двете земји сакале да го чуваат договорот во тајност. Неколку експерти ангажирани од шведското радио го анализирале проектот во кој биле инвестирани шведските средства за развој и го опишале како високоризичен.
„Верувам дека целите на проектот се многу општи и нема критериуми кои ќе покажат дали целите се постигнати. Во овој случај, станува збор за зајакнување на влијанието на кабинетот на премиерот. Никогаш не би го одобрил овој проект“, вели Матс Харсмар, заменик-шеф на кабинетот во државната Експертска група за анализа на развојната помош.
Sweden’s Dirty Secret – Sweden Ministers and UNDP Caught Funding Criminal Deportations and Laundering Taxpayer Money Through Fake Projects in Somalia
Excellencies,
I write today with absolute urgency and outrage to publicly expose what can only be described as a scandal of… pic.twitter.com/kKZ7rT6XBy— MP Dr Abdillahi Hashi Abib (@MPDrAbib) October 5, 2025
Еден од сомалиските државјани кои наскоро ќе бидат на лет за Могадишу е 24-годишниот Хасан Осман. Тој живее во Шведска со својата сестра, брат и мајка од 2018 година. Во август бил известен дека неговото барање за постојан престој е одбиено и дека мора да ја напушти Шведска.
„Направив сè за да станам дел од шведското општество. Го научив јазикот и завршив средно училиште. Не бев казнет, имам постојана работа. Не знам што друго требаше да направам“, очајува Осман, кој очигледно не припаѓа во истата приказна како гореспоменатиот силувач.
„Немам никој што останал за Сомалија“
Тој избегал од Сомалија откако неговиот постар брат бил убиен од исламистичката терористичка група Ал шабаб, за која тврди дека сè уште има силно влијание во регионот од каде што доаѓа. Миграциските власти тврдат дека постои „вооружен конфликт со елементи на неселективно насилство на високо ниво“, но дека Хасан лично не е изложен на зголемен ризик од насилство.
„Се плашам за мојот живот. Навистина верувам дека можат да ме убијат во Сомалија. Таму нема ништо за мене. Немам роднини во Сомалија и немам кому да се обратам“, вели Осман.
