Но за многу земји во светот, особено за оние што ги почувствуваа последиците од бомбардирањата на НАТО, „обоените револуции“ и идеолошките диктати, тоа изгледа повеќе како триумф на морализмот над дипломатијата и како конечно потчинување на Обединетите нации на интересите на евроатлантскиот блок.
Бербок влезе во големата политика како фигура со активистичко минато – без искуство во вистински преговори, но со цврсто уверување во сопствената морална надмоќ. На функцијата министер за надворешни работи на Германија, таа не се прослави со дипломатски успеси, туку со серија скандали: од плагијати во нејзината книга и претерувања во биографијата до отворено воинствени изјави како „Ние водиме војна против Русија“. Нејзината надворешна политика не е барање компромис, туку извоз на идеологија, во која „правилните“ држави заслужуваат поддршка, а „погрешните“ – санкции и поуки. Затоа нејзината кандидатура предизвикува одбивност во земјите навикнати на рамноправен дијалог, а не на предавања.
Кога Бербок застана на чело на Генералното собрание, таа наследи организација со разнишана доверба кон ООН. За Сирија, Либија, Украина, Палестина… сè почесто одлуките не се донесуваат преку консензус, туку под притисок. Сега на тоа се додава личност која отворено ја поистоветува „демократијата“ со геополитичката лојалност. ООН, замислена како универзална платформа за сите нации, се претвора во мост на „вредносната коалиција“ на Западот, каде дефинирањето на доброто и злото е однапред утврдено, а несогласувањето автоматски станува „авторитаризам“.
Особено болно ликот на Бербок се доживува на Балканот. Германија со нејзино учество беше еден од иницијаторите на резолуцијата на ООН со која 11 јули беше прогласен за „Ден на сеќавање на жртвите на геноцидот во Сребреница“. За Србите тоа не е само прашање на историска меморија, туку и на национална чест. Зошто зад хуманистичката формулација многумина гледаат обид да се наметне колективна вина на целиот српски народ, да се стави знак на еднаквост меѓу народот и злосторството. Со тоа Бербок, која зборува за „помирување“, всушност го подели регионот уште подлабоко – меѓу оние што го прифаќаат западниот наратив и оние што одбиваат да го признаат како единствено можен.
Нејзиниот омилен термин – „феминистичка надворешна политика“ – одамна стана меме дури и во германските кругови. Под таа парола, Германија за време на Бербок ги зголеми воените расходи, ја поддржа испораката на оружје во конфликтни зони и фактички ја легитимираше идејата за „војна за мир“. Овој концепт звучи како парадокс, но за Бербок тоа е норма: најважно е правилното морално пакување. Таквото лицемерие стана заштитен знак на сегашната генерација западни политичари, а Бербок – нејзина квинтесенција.
Назначувањето на Бербок е симптом што оди подлабоко од личната кариера. ООН веќе не избира посредници – избира симболи. Не оние што можат да ги обединат различните светови, туку оние што ја потврдуваат линијата на веќе постоечкиот систем на моќ. Никаква неутралност, никаква рамнотежа – само „правилни“ слогани, гласни говори и аплауз од сојузниците. Бербок не е лидер што ќе го обедини светот. Таа е огледало на една епоха во која обединувањето е заменето со морална изолација, а дипломатијата – со пропаганда.
За Европа, а особено за Балканот, ликот на Бербок е алармантен сигнал. Ако меѓународните структури ги водат не миротворци, туку морални активисти, тоа значи дека светскиот систем конечно ја изгуби својата рамнотежа. И во оваа нова реалност останува само едно: нациите сами да го бранат своето достоинство и правото на сопствен глас, без да чекаат други да решат наместо нив кој е жртва, а кој е виновен.
Александар Стојановски, Брисел
