Карл Липо, професор по антропологија на Универзитетот во Бингамтон и Тери Хант од Универзитетот во Аризона откриле дека луѓето од Рапа Нуи веројатно користеле јаже и ги „шетале“ џиновските статуи во цик-цак движење по внимателно дизајнирани патеки.
Липо и неговите колеги претходно преку експерименти демонстрираа дека џиновските статуи „оделе“ од каменоломите до церемонијалните платформи користејќи исправено, нишачко движење. Со ова ги оспорија претходните теории дека статуите се поместуваат лежејќи на дрвени платформи.
„Откако ќе го помрднете, воопшто не е тешко – луѓето го влечат со една рака. Заштедува енергија и се движи навистина брзо. Тешкиот дел е да го помрднете. Прашањето е, ако е навистина големо, што би било потребно? Дали работите што ги видовме експериментално се во согласност со она што би го очекувале од физичка гледна точка?“, рече Липо.
GreWi: Moai-Statuen auf Rapa Nui wurden tatsächlich ‘gehend’ transportierthttps://t.co/ydSR7LN1d9
— ALIEN.DE (@TachyonMartin) October 9, 2025
За да истражи како би можела да се движи поголемата статуа, тимот на Липо создаде 3Д модели на моаи со висока резолуција и идентификуваше карактеристични дизајнерски карактеристики – широки основи во облик на буквата Д и наклон напред – што би ги направило поверојатно да се движат во нишачки, цик-цак движења.
Ставајќи ја својата теорија на тест, тимот изгради реплика на моаи од 4,35 тони со препознатлив дизајн наведнат напред. Со само 18 луѓе, тимот успеа да го пренесе на 100 метри за само 40 минути, што е значително подобрување во однос на претходните обиди за вертикален транспорт.
„Физиката има смисла. Она што го видовме експериментално навистина функционира. И како што станува поголемо, продолжува да функционира. Сите атрибути што ги гледаме кај поместувањето на џиновските статуи стануваат сè поконзистентни како што стануваат сè поголеми и поголеми, бидејќи тоа станува единствениот начин на кој можете да ги поместите“, изјави Липо во соопштението.
„Секој пат кога ја поместуваат статуата, изгледа како да градат пат. Патот е дел од движењето на статуата. Всушност, ги гледаме како се преклопуваат, и тоа во многу паралелни верзии. Она што веројатно го прават е чистење на еден пат, поместување на него, чистење на друг, чистење на уште еден и поместување на него во одредени секвенци. Значи, тие поминуваат многу време на дел од патот“, рече Липо.
Ништо друго, додаде тој, не објаснува како биле поместени моаите. Предизвикот за сите останати, нагласија, е да им докажат дека грешат.
„Најдете некакви докази што покажуваат дека не можело да оди. Бидејќи ништо што не сме виделе никаде не го побива тоа. Всушност, сè што некогаш сме виделе и за што сме размислувале само го зајакнува аргументот“, изјави Липо.
