„Споменатите санкции можат значително да влијаат врз оперативните активности, финансиските текови и способноста на компанијата да ги исполни своите обврски кон доверителите. Ова исто така може да предизвика сомнеж во способноста на компанијата да продолжи со работењето во согласност со принципот на постојаност“, според годишните извештаи на домашните компании во сопственост на НИС.
Санкциите на САД, кои стапија во сила минатата недела, се однесуваат и на поврзаните компании со НИС и, како што се истакнува, ќе имаат директно влијание врз нивното работење, обврските кон партнерите и вкупните резултати.
НИС има шест подружници во Србија кои заедно вработуваат повеќе од 6.500 луѓе. Двете најголеми се Нафтагас оил системс и Нафтагас техникал системс со вкупно околу 2.800 вработени.
Нафтагас оил системс, чија главна дејност е истражување и експлоатација на нафта и гас, вработува 2.415 лица. Вкупните приходи во 2024 година изнесувале 16,7 милијарди динари, што е зголемување од една милијарда динари во споредба со претходната година. Сепак, профитот драстично се намалил – од 215,3 милиони на 6,2 милиони динари.
Нафтагас техникал системс, која се занимава со одржување и поправка на опрема, вработува 429 работници. Нивните приходи се зголемиле од 2,6 на 4,5 милијарди динари, додека профитот речиси се дуплирал – од 115,5 на 213,7 милиони динари.
НИС петрол АД, компанија која продава гориво, е исто така под санкции на САД. Организирана е како акционерско друштво, но НИС е единствен сопственик. Компанијата вработува 2972 работници.
Вкупните приходи во 2024 година изнесувале 6,3 милијарди динари, што е за 600 милиони повеќе од претходната година. Профитот исто така се зголемил – од 158,2 на 286,4 милиони динари.
Помалата подружница НИС МТО ДОО, која се занимава со складирање, има 84 вработени. Нејзините приходи во 2024 година биле речиси четири пати повисоки од претходната година – скокнале од 99,5 милиони на 491,4 милиони динари, додека профитот се зголемил од 51,1 на 69,8 милиони динари.
НТЦ НИС Нафтагас ДОО е значаен дел од системот НИС – научен и технолошки центар со речиси 400 вработени. Нејзиниот профит се зголемил од 266,4 на 433,9 милиони динари, а вкупните приходи достигнале 3,4 милијарди, што е за 300 милиони повеќе отколку во 2023 година.
Единствената компанија во системот што работи со загуба е Петрохемија од Панчево, во која НИС има 90 отсто сопственост, додека остатокот ѝ припаѓа на српската држава.
Петрохемија работи со загуба со години, а тој тренд продолжил дури и откако НИС го презеде мнозинскиот удел со претворање на долговите во капитал.
Во 2024 година вкупните приходи се зголемиле од 31,9 на 33,7 милијарди динари, но загубата, иако преполовена, е сè уште голема – се намалила од 18,3 на 7,6 милијарди динари.
Покрај шесте главни подружници, НИС има и сестрински компании во Србија – Газпром енергохолдинг Србија, Линде гас Србија и Србокока ДОО Јагодина.
НИС има 12,44 отсто удел во Линде гас Србија, додека мнозински сопственик е германската Линде ГмбХ. Компанијата се занимава со производство на индустриски гасови.
Газпром енергохолдинг Србија е во заедничка сопственост на руските Јад Центренергохолдинг (51 отсто) и НИС (49 отсто) и работи како холдинг компанија со голем број поврзани компании. Србокока, компанија од Јагодина, е блокирана од 2016 година и моментално е во процес на реорганизација.
Санкциите на САД го ставија целиот систем на НИС под сериозен притисок. Иако некои подружници ја задржаа добивката, аналитичарите предупредуваат дека ограничувањата во меѓународните трансакции и тешкиот пристап до финансиските пазари ќе го забават работењето на долг рок и ќе ја доведат во прашање ликвидноста на концернот кој вработува повеќе од 6.500 луѓе.
