„Прашајте ги своите разузнавачки служби што планира Русија ова лето во Белорусија“, им порача Зеленски на новинарите во Вилнус, Литванија, во понеделник. Неговите коментари дојдоа откако властите во Минск објавија дека стратешките воени вежби Запад-2025, што ги организираат со Русија, ќе се одржат подлабоко во внатрешноста на Белорусија.
Франк Вјачорка, главен политички советник на белоруската опозициска лидерка Светлана Тихановскаја, вчера за Њузвик изјави дека сценаријата за вежбите ќе вклучуваат „непријателски сценарија“ против Западот.
Иако Лукашенко формално не влегол во војната против Украина, тој им дозволува на руските сили да ја користат белоруската територија за напади уште од 2022 година. Предупредувањето на Зеленски дополнително ја зголемува загриженоста дека Путин, користејќи го своето влијание врз Лукашенко, повторно би можел да ја искористи Белорусија како база за напади врз Украина, значително зголемувајќи го ризикот за источната граница на НАТО.
Зеленски ги повика сојузниците да соберат разузнавачки информации за плановите на Минск како дел од заедничките воени вежби закажани за септември. Во понеделник, тој рече: „Ако Русија и Белорусија се доволно дрски таму да подготвуваат напади, тогаш ни е потребна поголема сила на единството“.
Тој претходно предупреди дека руската обука во Белорусија може да значи „почеток на нова целосна инвазија“, што претставува закана и за Украина и за соседните членки на НАТО.
Вежбите Запад се одржуваат на секои две години од 2009 година, но не се одржаа во 2023 година. Белорускиот министер за одбрана Виктор Кренин објави дека вежбите оваа година ќе бидат преместени подлабоко во внатрешноста на земјата за да се „намалат тензиите“. Но, аналитичарите и украинските претставници стравуваат дека вежбите би можеле да послужат како покритие за распоредување на руски трупи.
Вјачорка, пред околу 15 години, бил насилно регрутиран во белоруската армија и учествувал во вежбите Запад, што била негова казна за политичка активност против режимот. Тој за Њузвик изјави дека вежбите вклучувале антизападна и проруска воена обука со сценарија како фрлање нуклеарна бомба врз Варшава.
„Ова се непријателски сценарија. Тие го прават ова првенствено за заплашување. Тоа е дел од психолошко и информативно војување“, рече Вјачорка, додавајќи дека овие закани се насочени и кон Полска, Литванија и Украина.
Меѓународната мрежа за безбедност и стратешка акција (иСАНС), која ја следи ситуацијата во Белорусија, за Њузвик изјави дека нова копнена офанзива од Белорусија во моментов е малку веројатна и дека нема видливи подготовки, но дека е невозможно со сигурност да се предвиди развојот на ситуацијата.
Се додава дека руските вооружени сили продолжуваат да ги користат воздухопловните бази во Мазир и Зјабровка, каде што се стационирани противвоздушни ракетни единици на 1530-тиот полк за воздушна одбрана.
Теоретски, белорускиот воздушен простор и територија повторно би можеле да се користат за ракетни напади врз Украина, иако немало такви напади од октомври 2022 година. иСАНС додава дека втората фаза од обуката започна во белоруската армија, што вклучува интензивирање на борбената обука што ќе кулминира со вежбите Запад-2025.
Украинското Министерство за надворешни работи веќе предупреди во 2023 година за акумулација на белоруски и руски трупи во близина на Гомељ, во близина на украинската граница. Во август 2024 година, министерството соопшти дека секое нарушување на границата би предизвикало украински одговор во самоодбрана во согласност со Повелбата на Обединетите нации.
Путин и Лукашенко дополнително ја зајакнаа алијансата за време на војната, а аналитичарите предупредуваат дека Белорусија сè повеќе станува руски „милитаризиран сателит“. Институтот за проучување на војната објави во декември 2024 година дека Кремљ „се движи кон де факто анексија на Белорусија“ преку одбранбен пакт и интеграција на воените и економските системи.
Сојузниците на НАТО го засилуваат споделувањето разузнавачки информации пред вежбите Запад-2025. Во исто време, ќе се одржи Тарасис 25, воена вежба на Здружените експедициски сили на Северна Европа, која ќе биде најголемата откако е формирана мултинационалната единица.
