Мача чајот има препознатлив вкус кој се движи од благи цветни ноти до свежи, тревни тонови, со малку горчлив финиш. Овој фин зелен чај во прав е во тренд со години.
Додека меѓународната побарувачка постојано се зголемува, јапонските земјоделци едвај можат да го задоволат пазарот. На почетокот на годината весникот Јапонија Тајмс дури предупреди на „недостаток на мача“.
Производството на мача е многу сложено. Растенијата се засенчени четири недели пред бербата за да се забави созревањето, а со тоа се зголемува производството на хлоропласти – одговорни за интензивната зелена боја.
По берењето, листовите се попаруваат и се дробат. Според јапонските стандарди за храна, се користи само пулпата од листот – без стеблата и жилите. Сувиот чај потоа се меле во камена мелница, честопати рачно. Квалитетната мача може да чини неколку илјади евра за килограм.
На социјалните мрежи инфлуенсерите ја промовираат мачата како еликсир на здравјето. Научно е потврдено дека содржи антиоксиданти, витамини и високо ниво на кофеин. За разлика од кафето, кофеинот во мачата се ослободува побавно и рамномерно, што ја прави полесна за желудникот.
Сепак, тврдењата на интернет дека мача помага при губење на тежина, Алцхајмерова болест, па дури и терапија за рак сè уште не се потврдени со клинички студии.
Мача има долга историја: монахот Еисаи го донел зелениот чај од Кина во Јапонија во 1191 година, со што ја започнал јапонската традиција на чај. Од 16 век, мачата е во центарот на јапонската церемонија за чај – ритуал во кој се слави естетиката на подготовката на чајот исто колку и неговиот вкус.
Потрошувачката на мача се зголемува низ целиот свет. Од 2018 година, глобалната продажба расте за повеќе од 5 отсто годишно. Само во 2023 година, пазарната вредност на мача била 2,9 милијарди долари, а се очекува да порасне на 4,7 милијарди до 2028 година.
Јапонските фармери на чај сè потешко ја задоволуваат растечката глобална побарувачка. На растенијата чај им се потребни пет години за да произведат жетва, а процесот на мелење на чајот во прав е исклучително бавен.
Симона Сузуки од Глобалната јапонска асоцијација за чај објаснува дека машината меле само 40 грама прашок од мача, што дополнително го забавува производството. Исто така, постојат проблеми со работна сила, има сè помалку млади луѓе кои сакаат да наследат семејни плантажи.
Земји како Кина, Тајван, Јужна Кореја и САД сè повеќе одгледуваат зелен чај за мача, но досега не го достигнале квалитетот на јапонскиот церемонијален чај. Ако продолжат трендовите, мача наскоро би можела да стане луксуз за богатите – или глобален производ со изгубен дух на традицијата.
