Ердоган и турскиот заповедник од времето на Првата светска војна Мустафа Кемал Ататурк станаа темелни фигури на модерната турска држава. Ататурк се слави во турското општество поради протерувањето на освојувачките сили и изградбата на сосема нова нација на урнатините на паднатата Отоманска Империја по Првата светска војна.
Турција е формирана како западно ориентирана нација, која ја отстрани религијата од државните институции и се обиде да создаде нов модерен идентитет од своите безбројни етнички групи. На крај стана горда членка на алијансата НАТО предводена од САД и светилник на демократските надежи на Блискиот Исток.
Тестирање на границите на секуларната традиција
Но социјалната и геополитичката трансформација на Ататурк на мнозински муслиманската нација создаде поделби што ја оптоваруваат турската политика до ден-денес. Ердоган го искористи ова доведувајќи ја својата конзервативна Партија на правдата и развојот (АКП) на власт со победа над левичарската Републиканска народна партија (ЦХП) основана од Ататурк.
Поголем дел од изминатава деценија помина во тестирање на границите на секуларната традиција на Турција, како и нејзините врски со Западот. Овие спротивставени сили се јасно видливи додека Ердоган го почнува денот со оддавање почит на Ататурк и го завршува со славење на достигнувањата на Турција за време на неговиот мандат како премиер и претседател.
Денешната прослава делумно е засенета од сѐ пожестоките напади на Ердоган врз Израел поради неговиот одговор на нападите на Хамас на 7 октомври. Милитантите убија 1.400 луѓе во Израел и зедоа 230 заложници во ненадејниот напад, кој израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху го нарече најлош „од холокаустот“.
Ердоган ја нападна израелската влада
Израел возврати со жестоки воздушни напади и копнена офанзива за кои Министерството за здравство на Газа, кое го води Хамас, вели дека однеле повеќе од 8.000 животи. Турската државна телевизија го прекина емитувањето концерти и други свечености поради „алармантната човечка трагедија во Газа“.
Ердогановото долгогодишно застапување на палестинските права го претвори во херој во големи делови од муслиманскиот свет. Според неговите тврдења, 1,5 милиони луѓе се собрале на пропалестинскиот митинг во саботата во Истанбул, кој на крај го засени телевизиското покривање на стогодишнината.
Ердоган ја обвини израелската влада дека се однесува како „воен злосторник“ и окупаторска сила и дека се обидува да ги „искорени“ Палестинците. Неговите зборови го поттикнаа Израел да објави повлекување на својот дипломатски персонал и преиспитување на односите. Таа дипломатска криза дополнително го сврте вниманието од годишнината на Турција кон начинот на кој Ердоган се справува со глобалните работи.
Мнозинството испитаници сакаат Турција да остане неутрална
Турција мина низ турбулентен период во односите со своите западни сојузници откако Ердоган го преживеа неуспешниот обид за државен удар во 2016 година, за кој го обвини муслиманскиот проповедник со седиште во САД. Предавачот на Универзитетот Кадир Хас во Истанбул, Соли Озел, смета дека пропалестинскиот митинг во саботата е дел од премолчените напори на Ердоган да ја поткопа секуларната визија на Ататурк.
„Зарем (тој митинг) не можеше да причека до следната недела? Стогодишнината доаѓа само еднаш во векот“, рече Озел. Истражувањето на Метропол покажа дека ваквите настапи на Ердоган добро поминуваат само кај исламското конзервативно јадро на неговите поддржувачи, а не и кај пошироката јавност.
Истражувањето покажа дека само 11,3 отсто од испитаниците велат дека „го поддржуваат Хамас“. 34,5 отсто рекле дека Турција треба да остане „неутрална“, додека 26,4 отсто сметаат дека треба да посредува.
