Љубителите на „Господарот на прстените“ ќе се сетат на сцената каде кралот Теоден, на работ да падне под ударот на орките со нивната „немилосрдна омраза“, се прашува: Како дојдовме до ова? По победата на Доналд Трамп на претседателските избори во САД, многу Американци го поставуваат истото прашање.
Како е можно осуден криминалец, кој се обиде да го поништи претседателскиот избор што убедливо го загуби пред само четири години, да освои над 71 милион гласови? Тоа е нешто што би можело да се случи во земји без силни демократски традиции – во Венецуела, на пример, Уго Чавез беше затворен по неуспешен обид за преврат во 1992 година, само за шест години подоцна да биде избран за претседател – но не и во најстарата и најмоќната демократија во светот.
Трамп не е само криминалец. Тој е и шарлатан, кој повторно и повторно докажува дека речиси ништо не знае за политиката, и амбициозен диктатор, кој вети масовни депортации и најави дека ќе ги гони своите „непријатели“. И сепак, тој ги освои не само изборните гласови, туку и популарното гласање – подвиг што не го постигна ниту во 2016, ниту во 2020 година.
Објаснувањето започнува со поддржувачите на Трамп. Истите луѓе кои го осудуваат „woke-измот“ за наводно задушување на јавната дискусија, изгледа сметаат дека е табу да се критикуваат претежно белите, постари и рурални гласачи кои слепо остануваат лојални на Трамп, без оглед колку е сурово, опасно или каприциозно неговото однесување. Не разбираат кој е Трамп или заканата што ја претставува, велат апологетите; тие реагираат на легитимни проблеми, како економската несигурност.
Иако ова објаснување има некоја основа, нешто уште посериозно можеби се крие во значителен дел од поддржувачите на Трамп. Многумина од нив можеби сакаат да видат како институциите на нивната земја се уриваат. Наместо да се плашат од заканите на Трамп за демократијата и владеењето на правото, тие го гледаат како разорен фактор што долго време го чекале.
Секако, можеби гласачите на Трамп не сакаат тој да ги исполни сите заканувачки ветувања што ги дал. Но наместо да го гледаат тоа како причина да не го поддржат, тие ги отфрлаат неговите потпалувачки изјави како хипербола. Ако ништо друго, тие сметаат дека претерувањата на Трамп докажуваат дека тој е човек од народот – не уште еден префинет политичар со внимателно одмерени изјави кои ги одобрува тим од политички стратези. Тоа е срамнетата логика на слепиот верник – целосно нелогична и речиси невозможно да се оспори.
Помага и тоа што многумина од поддржувачите на Трамп тајно – или, се почесто, гласно – ги споделуваат неговите најлоши инстинкти. Неговиот расизам? Многу бели Американци се уморни од разговори за „белата привилегија“ и уште повеќе од наводната река мигранти кои ги заземаат нивните работни места и ги трошат нивните даночни пари. Неговата мизогинија? На многу од неговите млади машки гласачи, кои се чувствуваат „надмашени“ и отфрлени од нивните женски врсници, им се допаѓа идејата за потсетување на жените каде „им е местото.“ Неговите закани да ги казнува „внатрешните непријатели“? Одговорот е очигледен: тие се непријатели.
Поддржувачите на Трамп ги отфрлаат сите други критики. Експертите кои предупредуваат дека плановите на Трамп ќе наметнат високи трошоци на американската економија не ја препознаваат неговата исклучителна бизнис-вештина. Тие кои го истакнуваат неговото себично дејствување за да се збогати себеси и неговото семејство – зетот на Трамп, Џеред Кушнер, собра милијарди од Саудиска Арабија за својот инвестициски фонд – го преценуваат неговиот обем и влијание.
Што се однесува до вулгарноста на Трамп, тоа не е прашање – дури и, изгледа, за неговите евангелистички поддржувачи. Трамп можеби симулира сексуални акти на микрофонот на митинг, но истовремено е избран од Бог како современ Кир (Cyrus). Како што персискиот крал ги ослободи Евреите од Вавилонско ропство, така и божјата мисија на Трамп е да ги ослободи (белите) христијани од „затворот“ што го претставува модерна Америка, и да ја претвори државата во бастион на евангелистичките вредности. Сигурно беше раката на Бог што го одврати куршумот на атентаторот на митинг ова лето.
Трамп имаше доволно помош во конвертирањето на гласачите во неговата изопачена религија. Fox News, профитабилната пропагандна машина на Руперт Мурдок, ја искривуваше јавната дебата и поттикнуваше бес. Гигантите на социјалните медиуми во голема мера – а во случајот со Х на Елон Маск, целосно – се откажаа од обидите да го спречат ширењето на дезинформации.
Технолошките милијардери го поддржаа и директно подемот на Трамп – Маск беше негов втор најголем финансиски поддржувач во кампањата – со надеж дека ќе профитираат од дерегулацијата. (Акциите на Тесла веќе пораснаа). Таквите технолошки титани – заедно со тивки моќници на Вол Стрит, како Џејми Димон – се современите американски еквиваленти на германските бизнис лидери кои мислеа дека можат да го контролираат Адолф Хитлер.
Републиканците на Трамп не се под никакви илузии, што објаснува зошто дури и оние кои некогаш се обидоа да го предизвикаат, му се потчинија. Поранешната гувернерка на Јужна Каролина, Ники Хејли, најсилно го предизвика Трамп во републиканските “primaries”, само за да му даде поддршка штом се повлече, веројатно за да ја зачува својата политичка кариера.
И потоа, тука се кукавичките републикански политичари кои му помогнаа на Трамп да ја отстрани политичката радиоактивност што требаше да го зафати откако ги поттикна своите поддржувачи да маршираат на Капитол Хил на 6 јануари 2021. Следниот ден, личности како сенаторите Мич Меконел и Линдзи Греам конечно изгледаa подготвени да се откажат од Трамп. Но, неколку дена подоцна, тие одбија да гласаат за негов импичмент. И кога Трамп ја лансираше својата кампања за номинација оваа година, тие брзо застанаа во ред.
Никој не сака да налути еден диктатор. И, со оглед на одлуката на Врховниот суд на САД која му дава на претседателот на САД имунитет од кривично гонење, Трамп нема да биде ништо друго освен диктатор. Ако сака да воведе огромни царини кон Кина, да се повлече од НАТО, или да ги затвори имигрантите во кампови, тој тоа ќе го направи. Истото важи и за казнувањето на оние кои му се спротивставиле.
Како дојдовме до ова? Мнозинството бели Американци ја изгубиле вербата во својата земја. Членовите на бизнис елитата жедни за профит имаат неограничена моќ да ги користат своите платформи и паричници за да влијаат на политиката. И републиканските политичари го жртвуваа сопствениот интегритет – и американската демократија – на олтарот на моќта.
Нина Л. Хрушчова
