Пратеничката група на ЦДУ/ЦСУ, пишува Мартенс неодамна поднесе предлог во Бундестагот со кој се повикува на нова политика кон Балканот, предлог кој беше изгласан. Но, тоа може да се промени со друго мнозинство во идниот Бундестаг или ако повеќе политичари бидат убедени во идејата.
„Основната идеја на предлогот потпишан од претседателот на ЦДУ, Фридрих Мерц и претседателот на регионалната група на ЦСУ, Александар Добриндт е следна, ако во моментов не е достапно полноправно политичко членство, да се воведе атрактивен среден чекор во процесот на проширување а тоа е единствениот пазар. Со други зборови тоа значи, прифатете ги шесте држави од Западен Балкан, Украина и Молдавија како полноправни членки на единствениот пазар (под услов да ги исполнат условите), дајте им ги сите права кои доаѓаат со членството. И сите обврски што тоа ги повлекува. Што би значело тоа?“, анализира Мартенс.
За луѓето во 8-те засегнати земји, тоа би значело дека тие практично веќе би биле во Европската Унија (ЕУ) во секојдневниот живот. Тие би ги уживале четирите слободи (движење на стоки, лица, услуги и капитал) во рамките на ЕУ, пишува Мартенс.
„Не би имало разлика дали работите во Берлин или Белград, Париз или Приштина. Балканските компании би станале поконкурентни. Секој граѓанин на 8-те земји може да одлучи каде да работи и да се насели. Тоа би значело и, границите би станале невидливи. За ЕУ тоа би значело дека може да го прошири просторот во кој важат нејзините правила (и само тие). Брисел повторно би имал поголемо влијание во регион кој исто така ги интересира непријателите како Путин-Русија или непријателските глобални играчи како Кина. Во исто време, осумте нови членки нема да можат да го блокираат процесот на донесување одлуки во ЕУ. Тие не би имале свои комесари и право на вето. Како Норвешка денес. Норвешка изгледа сосема задоволна од аранжманот“, смета Мартенс.
Кога ќе се соочат со идејата, продолжува Мартенс, некои луѓе се противат, но, ова е само економски проект. Ни требаат политички реформи, владеење на правото, поделба на власта, слобода на медиумите итн.“ Тие се во право. Да беше само економски проект, немаше да смени ништо и немаше да има малку смисла.
„Затоа членството на единствениот пазар треба да биде тесно поврзано со напредокот во областите на владеење на правото, проверки и рамнотежи, функционални институции итн. Кнут Абрахам кој од 2006 до 2011 и од 2015 до 2018 година работеше во надворешната политика, а сега е пратеник објаснува дека тоа во никој случај не е чисто економски проект. Единствениот пазар е повеќе од зона на слободна трговија. Тоа е јадрото на ЕУ. Голем дел од законодавството на ЕУ се однесува на внатрешниот пазар и поставува заеднички стандарди. Тоа во никој случај не е чисто економски проект. Единствениот пазар е повеќе од зона на слободна трговија. Тоа е јадрото на ЕУ. Голем дел од законодавството на ЕУ се однесува на внатрешниот пазар и поставува заеднички стандарди “, го пренесува ставот на Абарахам, новинарот Мартенс.
Затоа функционалното владеење на правото кое обезбедува спроведување на овие закони е од суштинско значење за внатрешниот пазар на ЕУ. Стандардите за владеење на правото би биле централно барање. Само на земјите кои ги исполнуваат стандардите на ЕУ ќе им биде дозволено да се приклучат на единствениот пазар, продолжува Мартенс.
„Значи, процесот на проширување како таков навистина нема да се промени. Со суштинска разлика што би имало средна цел, всушност, остварлива во догледна иднина. За разлика од политичкото членство, кое во моментов е повеќе некој вид на газење. Станува збор за оживување на сегашниот, нефункционален процес на пристапување, како што го кажаа Абрахам и другите во ЦДУ. Сите тие инсистираат дека целта не е да се закопа долгорочната цел за полноправно политичко членство, туку да се воведе привремена цел на патот“, забележува Мартенс.
Тој вели дека Абрахам и другите иницијатори на идејата претпоставуваат дека држава која ја извршува својата домашна задача може да стане членка на единствениот пазар, односно да биде третирана како држава на ЕУ во рок од шест години.
„Визијата на ЕУ за Западен Балкан треба да биде интегрирање на сите земји на заедничкиот пазар до 2030 година, во зависност од напредокот со реформите. ЕУ треба јасно да им го понуди ова и на Украина и на Молдавија“, пренесува Мартенс.
Некои велат, пишува тој, но како би можеле државите од Западен Балкан да го издржат конкурентскиот притисок на единствениот пазар? Па. Како можеа балтичките земји кога се приклучија на ЕУ во 2004 година? Како би можеле Бугарија или Романија во 2007 година? Споредете ги тие земји некогаш и сега.
„Се разбира, земјите од регионот може да ја одбијат понудата да се вклучат на заедничкиот пазар. Тие може да инсистираат дека полноправното политичко членство е единствената опција, а ништо друго не е важно. Со среќа со тоа. Доколку оваа понуда стане официјална политика на ЕУ, опозициските сили во соодветните држави би можеле да ја усвојат идејата за членство во единствениот пазар и да им ја објаснат на своите гласачи за да ја искористат политички. Што би им направило ова на владите што го отфрлаат?“, прашува Мартенс.
Мајкл Мартенс е роден во Хамбург, Германија во 1973 година и е политички дописник на Франкфуртер алгемајне цајтунг од 2002 година. Моментално живее и работи во Виена.
