Во ненадејно соопштение доцна во саботата, прес-службата на Лукашенко објави дека тој го поминал денот во преговори со Пригожин, со поддршка на рускиот претседател, за на крај некако да го убеди шефот на Вагнер да го прекине маршот кон Москва и да се врати од каде што дошол.
Договорот претставува успех за Лукашенко, кој со железна тупаница владее со својата земја речиси 30 години и е отфрлен на Западот поради неговото жестоко задушување на постизборните протести во 2020 година и неговата поддршка за руската инвазија на Украина.
Шеесет и осумгодишниот шеф на државата, исто така, се соочи со мачни прашања за неговото здравје откако се појави во многу лоша состојба за време на церемониите за комеморација на победата над Германија во Втората светска војна во Москва минатиот месец. Потоа исчезна на неколку дена.
На крај, беше договорено Пригожин да замине во егзил во Белорусија, објави Кремљ, без да прецизира дали тој таму ќе ги однесе и припадниците на својата војска.
Телефонскиот разговор во кој, според белоруското претседателство, Путин му се заблагодарил на Лукашенко сигурно звучел како нежна музика за ушите на моќникот од Минск.
Но, за Катја Глод, од Европската лидерска мрежа во Лондон, Лукашенко пред сѐ го презел „жешкиот компир“. „Мислам дека тоа не било по волја на Лукашенко. Мислам дека тој бил искористен од Кремљ“, изјави таа за АФП.
Неговото присуство во Белорусија ќе донесе „повеќе ризици“, додаде таа, во земјата каде што лојалноста на безбедносните сили е од најголема важност од изборите во 2020 година, кои предизвикаа протести и брутална репресија. „Единствената предност што белорускиот лидер може да ја искористи е да ги искористи луѓето на Пригожин како лична војска против евентуален бунт“, смета таа.
Идејата дека водачот на најпознатата група платеници во светот се населува во Белорусија не ги воодушевува нејзините соседи.
Литванскиот претседател Гитанас Наузеда, чија земја е домаќин на самитот на НАТО следниот месец, предупреди дека алијансата треба да ги зајакне своите источни граници „доколку Пригожин или дел од групата Вагнер заврши во Белорусија со нејасни планови и намери“.
Од 2020 година, Лукашенко станува сѐ повеќе зависен од Кремљ за својот политички опстанок, појавувајќи се како вазал на Путин. А во она што опозицијата го гледа како голем удар врз белорускиот суверенитет, таа сега има руско тактичко нуклеарно оружје.
„Поставувањето нуклеарно оружје на белоруска територија значи дека демне руска анексија на Белорусија“, забележува Вилијам Алберки од Меѓународниот институт за стратегиски студии (ИИСС). „Мислам дека Лукашенко веќе се чувствува втеран во ќош. Очигледно, ако Путин му каже ‘направи ми услуга’, тој ќе го стори тоа со надеж дека ќе добие повеќе моќ“.
Според белоруската опозиција, чија лидерка Светлана Тихановскаја замина во егзил еден ден по изборите, на кои таа вели дека победила, зависноста на Лукашенко од Русија ја прави ситуацијата опасна.
„Пригожин не е подарок за Лукашенко затоа што Путин, автократот, никогаш нема да му го прости понижувањето што го претрпе“, рече поранешниот белоруски министер за култура Павел Латушко, сега во опозиција.
„Тоа е мала тактичка, вештачка и површна победа на Лукашенко, која може да се претвори во стратегиски проблем“, додаде тој за полскиот опозициски канал Телеграм Некта.
Внатрешната репресија е засилена, со околу 1.500 политички затвореници, според групата за човекови права Виасна.
Според Катја Глод, владеењето на Лукашенко почива на два столба: насилството и поддршката од Русија. Но „тој сега очигледно е загрижен, бидејќи Кремљ не е толку силен како што изгледаше“, подвлекува таа.
Хана Лиубакова, од Атлантскиот совет, забележува дека позицијата на Лукашенко може да зајакнала со негово посредување. Но, „на долг рок, неговиот режим ќе ги трпи последиците“.
Затоа што ако покаже „непоколеблива лојалност“ кон Кремљ, тој „ризично се обложил“ на брза победа на Русија во Украина. „Како што се намалува авторитетот на Путин, режимот во Минск може да се најде со намалена руска поддршка“, оценува таа.
