Феноменот е впечатлива демонстрација за тоа како активностите на човештвото ја трансформираат Земјата, велат научниците, пренесува Гардијан.
Во моментов, климатските промени влијаат на продолжување на денот за милисекунда на век, но тоа е доволно за потенцијално да го наруши интернет сообраќајот, финансиските трансакции и ГПС навигацијата, велат научниците.
„Со топењето на ледените плочи на Гренланд и Антарктикот поради глобалното затоплување се прераспределува водата складирана на големи географски широчини во светските океани, што доведува до повеќе вода во морињата поблиску до екваторот. Ова ја прави Земјата порамна, ја забавува нејзината ротација и ја продолжува должината на деновите“, велат научниците.
„Можеме да го видиме влијанието на луѓето врз целиот систем на Земјата, не само локално, како порастот на температурата, туку фундаментално. Начинот на кој Земјата се движи во вселената и ротира се менува“, вели професорот Бенедикт Соја, еден од авторите на студијата.
„Овие процеси претходно се одвиваа со милијарди години, а сега се случуваат во период од само 100 до 200 години. Тоа е зачудувачки“, додаде тој.
Човечкото мерење на времето се заснова на исклучително прецизни атомски часовници. Сепак, точното време во денот – една ротација на Земјата – варира поради плимата и осеката, климатските влијанија и некои други фактори, како што е бавното обновување на Земјината кора по повлекувањето на ледените плочи формирани во последното ледено доба.
„Сите центри за податоци што го напојуваат интернетот, комуникациите и финансиските трансакции се засноваат на прецизно одредување на времето. Потребно ни е и прецизно познавање на времето за навигација, особено за сателити и вселенски летала“, објаснува Соја.
Истражувањето, објавено во списанието Зборник на трудови на Националната академија на науките на САД, користело набљудувања и компјутерски реконструкции за да го процени влијанието на топењето на мразот врз должината на денот.
Стапката на забавување варирала помеѓу 0,3 и 1 милисекунда во век (мс/цу) помеѓу 1900 и 2000 година. Но, од 2000 година, како што топењето се забрзувало, брзината на промената се забрзала на 1,3 мс/цу.
„Оваа денешна стапка е веројатно повисока од било кое време во изминатите неколку илјади години“, велат истражувачите. „Се предвидува дека ќе остане приближно на ниво од 1,0 мс/цу во следните неколку децении, дури и ако емисиите на стакленички гасови сериозно се ограничат“. Ако емисиите не се намалат, стапката на забавување ќе се зголеми на 2,6 мс/цу до 2100 година, надминувајќи ги лунарните плими како единствениот најголем придонесувач за долгорочните варијации во должината на деновите, додадоа научниците.
Доктор Сантијаго Белда од Универзитетот во Аликанте во Шпанија, кој не бил дел од истражувачкиот тим, рече: „Оваа студија е голем напредок бидејќи потврдува дека загрижувачката загуба на мраз што ја претрпеа Гренланд и Антарктикот има директно влијание врз должината на денот, поради што нашите денови се подолги“.
„Ова ќе има критични импликации не само за начинот на кој го мериме времето, туку и за ГПС и другите технологии кои управуваат со модерните животи“, додаде тој.
