Супервторникот, најголемиот ден од американските партиски избори за кандидат за претседател, паѓа на 5 март и ветува дека ќе има одлучувачко – ако можеби донекаде невозбудливо – влијание врз републиканската и демократската трка.
Гласачите во 16 американски сојузни држави и една американска територија ќе излезат на гласање во вторник за да гласаат на партиските избори за кандидат за претседател. Силниот настап во супервторникот може да биде доволен за кандидатот да се катапултира кон партиската номинација, додека разочарувачките резултати може комплетно да ги уништат неговите шанси.
Во минатите изборни циклуси, супервторникот даде јасни знаци за тоа кои кандидати ќе ги добијат претседателските номинации на своите партии. Во 2020 година, на пример, Џо Бајден го вкопа во место маршот на Берни Сандерс кон демократската номинација откако во супервторникот победи во 10 држави. Бајден стана демократски кандидат, а подоцна победи на изборите против Доналд Трамп.
Но оваа година супервторникот носи многу помалку неизвесност. Двете партии веќе имаат јасно чувство за тоа кои ќе бидат нивните кандидати за претседател, бидејќи Бајден и Трамп веќе поминаа низ државите што гласаат предвреме, вели Гардијан. Републиканската претседателска кандидатка Ники Хејли останува во трката против Трамп, но очекувањата за нејзината кампања се мали, бидејќи таа досега успеа да победи само во Вашингтон, победувајќи го Трамп со 62,3 отсто од гласовите наспроти неговите 33,3 отсто, притоа собирајќи 19 делегати.
Тие резултати вдахнаа нов живот во нејзината кампања токму навреме за супервторникот, по понижувањата во Невада и во нејзината родна држава Јужна Каролина.
Како што е сега ситуацијата, изгледа сосема сигурно дека Доналд Трамп уште еднаш ќе биде претседателски кандидат на Републиканската партија во 2024 година, откако веќе постигна големи победи во Ајова, Американските Девствени Острови и Северна Дакота и на прелиминарните избори во Њу Хемпшир, Невада, Јужна Каролина, Мичиген, Ајдахо и Мисури.
Демократскиот натпревар, во меѓувреме, е уште помонотон – таму претседателот Џо Бајден навидум е единствениот реален кандидат на неговата партија во трката по втор мандат во Белата куќа, и покрај загриженоста за неговата старост и постојано слабите анкети.
Што е супервторникот?
Фразата „супервторник“ е во употреба од најмалку 1976 година и го означува денот на календарот во кој најголем број држави одржуваат партиски избори, на кои нивните гласачи ги избираат своите претпочитани претседателски кандидати.
Вообичаено учествуваат 15 држави, а кандидатите добиваат шанса дефинитивно да стават свој печат во трката за номинација на својата партија и често служи за да се убедат нивните ривали дека веќе немаат убедлив пат до победата и дека треба да ги прекинат своите кампањи.
Кога е супервторникот?
Годинава големиот ден се паѓа во вторник на 5 март.
Во минатото се одржуваше во февруари, но обично е во почетокот на март и секогаш е по гласањето во државите со предвремено гласање.
Кои држави учествуваат?
Годинава во супервторникот петнаесет држави и една територија организираат републикански и демократски избори.
Тие се: Алабама, Алјаска, Арканзас, Калифорнија, Колорадо, Мејн, Масачусетс, Минесота, Северна Каролина, Оклахома, Тенеси, Тексас, Јута, Вермонт и Вирџинија, а во журката се приклучи и Американска Самоа.
Додека повеќето избирачки места се затвораат околу 19 часот или 20 часот, резултатите обично не се објавуваат до подоцна навечер, бидејќи на некои од поголемите држави како Калифорнија и Тексас им е потребно подолго време за пребројување на гласачките ливчиња.
Бројот на делегатите
Повеќе од една третина од вкупниот број делегати се добиваат на изборите во супервторникот.
Републиканскиот кандидат може да освои 854 од 2.429 делегати, а демократите можат да освојат и повеќе од една третина од делегатите – 1.420.
Сепак, ниту републиканците ниту демократите не можат да ја добијат номинацијата по супервторникот. Трамп, кој е фаворит за номинацијата на републиканците, сега има 122 делегати и му требаат уште 1.093 за да ја достигне потребната „магична“ бројка од 1.215. Бајден, фаворитот на демократите, сега има 206 делегати, а му требаат 1.986.
Републиканците можат побрзо да ги соберат потребниот број делегати бидејќи го имаат принципот дека кој ќе освои најмногу гласови во една држава ги добива сите делегати. За демократите, делегатите се распределуваат според пропорционален систем.
Се предвидува дека Трамп би можел да ја обезбеди номинацијата до 12 март, а Бајден до 19-ти.
Иако супервторникот е многу значаен, успехот на кандидатот не мора да значи и победа на претседателските избори претстојниот ноември: демократот Џон Кери доминираше на партиските избори во супервторникот пред 20 години, но на крај на национално ниво загуби од републиканецот Џорџ В. Буш.
