Администрацијата ги извести работниците на УСАИД преку е-пошта и известување објавено на интернет, во склоп на доследното сузбивање на хуманитарната агенција по враќањето на политичките функционери од првиот мандат на претседателот Доналд Трамп и тимовите за владина ефикасност на милијардерот Илон Маск, кои голем дел од трошоците за програмите во странство ги нарекуваат расипнички.
Наредбата стапува во сила в петок точно пред полноќ и им дава на вработените на агенцијата во странство, од кои многумина френетично се пакуваа во очекување на отпуштањата, 30 дена за да се вратат дома, освен ако не се означени како неопходни. Изведувачите што не се означени како неопходни исто така ќе бидат отпуштени, се вели во известувањето.
За овој потег се шпекулираше неколку дена и тој беше најекстремниот од неколкуте предлози што се разгледуваа за консолидирање на агенцијата во рамките на Стејт департментот. Другите опции беа затворање на помалите мисии на УСАИД и делумно затворање на поголемите.
Илјадници вработени во УСАИД веќе беа отпуштени, а програмите низ целиот свет беа згаснати откако Трамп наложи огромно замрзнување на странската помош. И покрај негодувањето од демократските пратеници, оваа агенција за помош беше посебно таргетирана бидејќи новата администрација и Министерството за владина ефикасност на Маск за намалување на буџетот се обидуваат да ја стеснат федералната влада.
Тие наредија стопирање на трошоците, што ги парализираше помошта и развојната работа финансирана од САД низ светот, ги опустоши високото раководство и работната сила со отпуштања и откази и во понеделникот го затвори седиштето во Вашингтон за вработените. Пратениците рекоа дека компјутерските сервери на агенцијата биле одземени.
„Викендов го поминав турајќи ја УСАИД во машина за сечење дрва“, се пофали Маск на Икс.
Масовното отстранување на илјадници вработени во странство и во Вашингтон ќе уништи милијарди долари во проекти во околу 120 земји, вклучително и безбедносна помош за партнери како Украина, вели АП, како и развојни проекти за чиста вода, обука за работа и образование, меѓу другите и за ученичките под талибанска власт во Авганистан.
САД се најголемиот хуманитарен донатор во светот досега, вели АП. Трошат помалку од 1% од својот буџет за странска помош, што е помал дел од нејзиниот буџет отколку кај некои земји.
Здравствените програми како оние што се заслужни за помагање да ѝ се стави крај на епидемијата на полио и сипаници и познатата програма за ХИВ/СИДА, која спаси повеќе од 20 милиони животи во Африка, веќе се прекинати. Исто и тимовите за следење и брз одговор за заразни болести, како што е појавата на ебола во Уганда.
Стотици милиони долари храна и лекови веќе испорачани од американски компании седат во пристаништата поради ненадејното затворање на агенцијата од страна на владата.
Демократските пратеници и други велат дека УСАИД е вградена во законодавството како независна агенција и дека не може да биде затворена без одобрение од Конгресот. Поддржувачите на УСАИД од двете политички партии велат дека нејзината работа во странство е од суштинско значење за спротивставување на влијанието на Русија, Кина и другите противници и ривали во странство, како и за зацврстување на сојузите и партнерствата.
Одлуката да се повлече директно ангажираниот персонал и нивните семејства порано од планираното заминување, најверојатно, ќе ја чини владата десетици милиони долари патни трошоци и трошоци за преселување.
Американското здружение за надворешни служби, синдикатот што ги застапува американските дипломати, испрати известување до своите членови во кое ја осудува одлуката и вели дека подготвува правна постапка за да ја запре.
Локално вработениот персонал на УСАИД, сепак, нема некакво обесштетување и беше исклучен од понудата на федералната влада за доброволна испратнина.
Во известувањето од вторникот се вели дека ќе се разгледаат исклучоци од случај до случај за оние на кои им треба повеќе време. Но бидејќи поголем дел од персоналот на агенцијата наскоро ќе биде отпуштен, не е јасно кој ќе ги обработи таквите барања или други документи потребни за масовно отстранување на илјадници вработени во странство.
Тимовите на Маск викендов ја укинаа веб-страницата на УСАИД и таа се врати на интернет во вторникот вечерта, со единствена објава за отповикување или отпуштање на вработените низ светот.
Соопштението дојде додека државниот секретар Марко Рубио беше на турнеја низ пет нации во Централна Америка и во понеделникот и вторникот се сретна со персоналот на амбасадата и на УСАИД во две од најголемите мисии на УСАИД во регионот: Ел Салвадор и Гватемала.
На новинарите што го придружуваа Рубио не им беше дозволено да сведочат на таканаречените сесии на „запознавање и поздравување“ во тие две земји, но им беше дозволено да присуствуваат на сличен настан во Панама во неделата, на кој Рубио ги пофали вработените, особено локалните жители, за нивната посветеност и служба.
На прес-конференција претходно во вторникот, Рубио рече: „Долго време ја поддржувам странската помош. Продолжувам да ја поддржувам странската помош. Но странската помош не е добротворна организација“. Тој истакна дека секој долар што го трошат САД мора да е во прилог на нивните национални интереси.
Во онлајн-известувањето се вели дека меѓу оние што ќе бидат исклучоци од отпуштањето се вработени одговорни за „критични функции за мисијата, основното раководство и специјално одредени програми“ и тие ќе бидат информирани до четврток попладне.
„Ви благодариме за вашата служба“, се заклучува во известувањето.
