Владини претставници, трговци и менаџери од автомобилската индустрија рекоа дека компаниите, за кои се проценува дека имаат залихи од три до шест месеци, сега брзаат да направат нови набавки и да бараат алтернативни извори за да избегнат сериозни нарушувања во производството.
Јан Гизе, трговец со метали во Традиум со седиште во Франкфурт, предупреди дека купувачите се фатени неподготвени и дека повеќето производители на автомобили и нивните добавувачи имаат само два до три месеци резерви на магнети. „Доколку магнетите не пристигнат во ЕУ или Јапонија во таа временска рамка, мислам дека ќе имаме навистина сериозни проблеми во синџирот на снабдување со автомобили“, изјави Гизе.
Најновите кинески контроли се фокусирани на тешките и средните метали од ретки земји, кои овозможуваат производство на магнети со високи перформанси, отпорни на високи температури, како што се диспрозиум, тербиум и самариум. Овие елементи се клучни за воените системи како што се борбени авиони, ракети и беспилотни летала, како и за роторите, моторите и преносите што се користат во електричните и хибридните автомобили.
Висок функционер во автомобилската индустрија рече дека ограничувањата ќе имаат големо влијание врз Тесла и сите други производители на автомобили, оценувајќи ја сериозноста на контролите во Кина.
„Тоа е форма на одмазда од страна на кинеската влада која вели: Ние нема да возвратиме на царините, но ќе ве удриме таму каде што ве боли, па вашите компании ќе вршат притисок врз сопствените влади да ги променат нивните царински политики“, рече истиот извор.
Ретките земјени метали се широко распространети во Земјината кора, но тешко и скапо се обработуваат на еколошки начин. Кина речиси целосно ја контролира обработката на тешките ретки земјени елементи.
Лесните ретки метали, како што се неодимиумот и прасеодимиумот, кои се користат во големи количини за производство на магнети, сè уште не се опфатени со забраната, што ѝ остава на Кина „многу простор за дополнителни закани“ доколку трговската војна ескалира, рече Кори Комбс од консултантската компанија Тривиум со седиште во Пекинг.
Според новите правила, кинеските извозници мора да добијат дозвола за секоја пратка на ретки метали во странство, а нивното проследување во САД е забрането. Сепак, спроведувањето на овие ограничувања, кои постепено се прошируваат на сè повеќе клучни минерали од 2023 година како одговор на забраните на САД за извоз на технологија за чипови во Кина, сè уште не е систематска.
Некои кинески извозници веќе прогласија виша сила за пратки на ретки метали и магнети наменети за странство и ја повлекоа стоката од понудата, што дополнително го отежнува и онака нетранспарентното формирање на цените на тој пазар.
Кина почна да вади ретки минерали во 1950-тите, но вистинскиот бум се случи кон крајот на 1970-тите, кога комбинираше евтина работна сила, слаби еколошки стандарди и странски технологии, објаснува Стен Троут од консултантската фирма Спонтани материјали. „Многу од технологиите што ги користеа беа развиени во САД, Јапонија или Европа. Кинезите ги усвоија и ги подобрија со текот на времето“, вели тој.
Како што растеше производството, Пекинг ја сфати стратешката важност на овие метали. Веќе во 1992 година, поранешниот лидер Денг Ксијаопинг пророчки изјави: „Блискиот исток има нафта, Кина има ретки минерали“. Денес, Кина ја реализира таа визија – го контролира речиси целиот синџир, од рудници до готови производи.
Според Геолошкиот институт на САД, меѓу 2020 и 2023 година, САД задоволувале дури 70 отсто од своите потреби за ретки метали со увоз од Кина.
