Како мозокот успева да ја оптимизира поставеноста на невроните во ограничениот простор на черепот? Одговорот лежи во мозочните бразди, кои помагаат да се зголеми површината на кортексот (сива материја). Сепак, само ова објаснување не е доволно. Сега е јасно дека распоредот на некои од овие бразди зближува неколку области во кортексот кои често комуницираат, со што се зголемува ефикасноста на невронските врски.
Тим невролози од Универзитетот Беркли во Калифорнија објави студија на оваа тема на 19 мај 2025 година. Истражувачите се фокусираа на „ терцијарните бразди“, група мозочни набори чија варијабилност на длабочина би можела да игра важна улога во квалитетот на расудувањето.
Важно е да се напомене дека терцијарните бразди се развиваат релативно доцна за време на развојот на фетусот. Покрај тоа, науката неодамна стана свесна за нив, бидејќи претходните мапи на мозокот не ги истакнуваа овие мали набори. Тие почнаа да се препознаваат во 1990-тите благодарение на напредокот во магнетната резонанца (МРИ).
Американските истражувачи ја предложија следнава теорија: кога се формираат терцијарни бразди, тие ги спојуваат високо меѓусебно поврзаните мозочни региони кои се клучни за расудување и планирање, како што се латералниот префронтален кортекс и латералниот париетален кортекс. Се смета дека оваа близина ја скратува должината на нервните влакна, со што се намалува времето потребно за невронските сигнали да патуваат помеѓу две области.
Во истражувањето учествувале 43 учесници, деца и тинејџери на возраст од 7 до 18 години. За време на тестовите со магнетна резонанца, волонтерите учествувале во вежби за расудување. Ова им овозможило на научниците да снимаат активност во реално време во неколку мозочни региони.
Овие тестови се фокусираа на речиси 21 бразда во секоја хемисфера, особено во латералниот префронтален кортекс и латералниот париетален кортекс. Според наодите, размената на информации меѓу двете области била побрза и поефикасна кога терцијарните бразди биле подлабоки.
Иако е сигурно дека присуството (или отсуството) на терцијарни бразди се одредува до крајот на пренаталниот развој, нивната длабочина останува променлива по раѓањето. Значи, постојат микро-анатомски варијации кои не се фиксни, барем не до адолесценцијата. Оваа студија ни помага да разбереме дека структурата на мозокот не е врежана во камен при раѓањето и дека, парадоксално, биолошката интелигенција е сè уште поврзана со некои длабоко вкоренети ограничувања во мозокот.
