Истражувањата покажаа дека брзината со која одите до продавницата за храна, локалниот парк или автобуската станица може да ги предвиди вашите шанси за хоспитализација, срцев удар, па дури и смрт. Всушност, брзината на одење може да се користи за откривање на стапката на когнитивно стареење, пренесува Би-би-си.
Тестот за брзина на одење е начин да се процени функционалната способност на една личност: неговата способност да извршува секојдневни задачи дома и да одржува независност.
Исто така, може да открие колку е кревка една личност и да предвиди колку добро ќе закрепне од мозочен удар.
Иако е нормално луѓето да одат побавно како што стареат, ненадејното намалување на брзината на одење може да укажува на нешто посериозно.
„Кога вообичаеното темпо на одење на една личност се намалува, тоа често се поврзува со општо влошување на здравјето“, изјави Кристина Диели-Конрајт, професорка по медицина на Медицинскиот факултет Харвард, која ги проучува ефектите од вежбањето врз прогнозата за рак.
Таа додава дека „лицето може да има хронична состојба што предизвикува помалку движење или повеќе седење, што значи дека веројатно има намалена мускулна сила и подвижност на зглобовите, што, за жал, води до понатамошно влошување на нивното здравје“.
За да извршите тест за брзина на одење, сè што ви треба е штоперица и начин за мерење на растојание, како што е метар.
Ако сте надвор и имате многу простор, можете да го пробате тестот за одење од 10 метри. Прво, направете го тоа пет метри, потоа уште 10 метри. Се препорачува да започнете со одење пет метри за да го достигнете вашето нормално темпо, потоа да одите 10 метри со нормална брзина.
За да ја пресметате брзината на одење, едноставно поделете 10 метри со бројот на секунди што ви биле потребни за да го поминете тоа растојание.
Ако сте дома и имате ограничен простор, можете да го пробате тестот за одење од четири метри. Прво, направете го еден метар, потоа уште четири метри. Идејата е да го искористите првиот метар за да ја достигнете вашата нормална брзина, а потоа да измерите колку време ви е потребно за да поминете четири метри со вашето нормално темпо.
За да ја пресметате брзината, поделете четири метри со бројот на секунди што ви биле потребни за да го поминете тоа растојание.
За споредба, просечната брзина на одење за жена на возраст од 40 до 49 години е 1,39 м/с, а за маж на иста возраст е 1,43 м/с.
Ако сте на возраст помеѓу 50 и 59 години, просечната брзина на одење е 1,31 м/с за жени и 1,43 м/с за мажи.
За лицата на возраст од 60 до 69 години, просечната брзина на одење се намалува на 1,24 м/с за жените и 1,43 м/с за мажите.
За лица на возраст од 70 до 79 години, просечната брзина на одење е 1,13 м/с за жени и 1,26 м/с за мажи.
Конечно, за луѓе на возраст од 80 до 89 години, брзината на одење е околу 0,94 м/с за жени и 0,97 м/с за мажи.
Истражувањата покажаа дека брзината на одење е значаен индикатор за очекуваниот животен век кај постарите лица.
На пример, истражувачите на Универзитетот во Питсбург ги анализирале резултатите од девет студии во кои биле следени повеќе од 34.000 возрасни лица над 65 години во период од шест до 21 година.
Студијата покажа дека брзината на одење е значително поврзана со долговечноста. Така, мажите со најмала брзина на одење на 75-годишна возраст имале 19 отсто шанси да живеат уште 10 години во споредба со оние со најбрза брзина на одење, кои имале 87 отсто шанси да преживеат.
Едно објаснување за ова е дека луѓето кои веќе се болни се помалку подвижни. Сепак, една студија од 2009 година во Франција покажа дека дури и кај здрави возрасни лица над 65 години, учесниците со бавно темпо на одење имале околу три пати поголема веројатност да умрат од кардиоваскуларни заболувања во текот на периодот на студијата отколку оние кои оделе побрзо.
„Одењето изгледа како толку едноставна работа – повеќето од нас не размислуваат за тоа, но сепак го правиме“, вели Лине Расмусен, виш истражувач на Одделот за психологија и невронаука на Универзитетот Дјук во Северна Каролина.
Таа додава дека „одењето всушност бара многу телесни системи да работат заедно: коските и мускулите ве носат и ве движат, очите ви помагаат да видите каде одите, срцето и белите дробови ја циркулираат крвта и кислородот, а мозокот и нервите го координираат сето тоа“.
Неодамнешните истражувања покажуваат дека луѓето кои одат побавно имаат помал мозок и фундаментални разлики во клучните структури, како и дека телата и мозоците на луѓето кои одат побавно стареат побрзо од оние кои одат побрзо.
Според неа, како што старееме, функциите на овие системи почнуваат да се забавуваат, а помалата брзина на одење може да го одразува ова општо опаѓање и да биде знак на напредно стареење.
Ова не важи само за постарите возрасни лица. Во една студија од 2019 година, таа и колегите откриле дека дури и кај 45-годишниците, брзината на одење може да ја предвиди стапката на стареење на мозокот и телото.
„Она што најмногу ме изненади беше врската помеѓу брзината на одење на 45-годишна возраст и когнитивните способности од раното детство“, вели Расмусен.
„Бев изненадена од големата варијација во брзината на одење кај луѓе на иста возраст. Можеби очекувате сите да бидат некаде на средина на 45 години, но некои одеа брзо како здрави 20-годишници, а други одеа побавно, како многу постари луѓе“, вели Расмусен.
Студијата покажа дека 45-годишниците со побавно темпо на одење покажале знаци на „забрзано стареење“ – нивните бели дробови, заби и имунолошки систем биле во полоша состојба од оние кои оделе побрзо.
Тие исто така имале биомаркери поврзани со побрзо стареење, како што се повисок крвен притисок, повисок холестерол и пониска кардиореспираторна кондиција.
Бавните пешаци имале и други знаци на полошо физичко здравје, како што се послаб стисок на раката и поголеми тешкотии при станување од стол.
Расмусен и нејзиниот тим, исто така, откриле дека лицата кои одат бавно покажуваат знаци на напредно когнитивно стареење.
Интересно е што дури и лицето на оние што одеа побавно беа оценети како постари од другите учесници во студијата.
Истражувањата покажуваат дека телата и мозоците на оние што одат побавно стареат побрзо од оние што одат побрзо. Исто така, постојат знаци дека овие здравствени разлики се присутни уште од раното детство, бидејќи истражувачите беа во можност да ја предвидат брзината на одење кај 45-годишниците врз основа на тестови за интелигенција, јазик и моторни вештини направени кога учесниците имале само три години.
На учесниците им се препорачува да го зголемуваат времетраењето и интензитетот на нивните прошетки на секои три до четири недели за да ја подобрат својата кондиција. Исто така, постојат и поедноставни работи што луѓето можат да ги прават.
„Искористете ја секоја прилика почесто да пешачите бидејќи физичката активност е неверојатно важна“, вели Диели-Конрајт. Нејзините совети вклучуваат паркирање подалеку од вашата дестинација, придружување на пријатели на прошетка или одење на вашето домашно милениче во парк.
„Важно е да се прават паузи за одење, особено за луѓето кои имаат седечка работа“, вели Дили-Конрајт, додавајќи дека „дури и ако станува збор само за петминутна прошетка до тоалетот, важно е да го разделите времето за седење“, заклучува таа.
