Документот, кој војската почнала да им го издава на руските војници по распоредувањето во Украина, го повторува идеолошкото оправдување на Москва за војната, го осудува повлекувањето во Херсон како „срамно предавање“ и многу наликува на злогласната наредба бр. 227 на Јосиф Сталин, каде што советскиот диктатор повикува „паничарите и кукавиците“ да бидат „уништени“ на лице место. На англиски, Медуза ја сумира брошурата и она што го знае за нејзиното потекло.
„Ова се гебелсовски работи“
Во есента 2022 година, Западниот воен округ на Русија објавил памфлет со наслов „Меморандум до вооружениот припадник на руските вооружени сили што учествува во специјалната воена операција“. Оттогаш, воените власти им ја издаваат книшката на руските војници што се испраќаат во Украина.
Медуза добила копија од документот. На нејзината корица се гледа карта на Украина без Крим, каде што со црвено се истакнати регионите Доњецк и Луганск (другите окупирани територии на земјата не се назначени).
Меѓу другото, брошурата ги известува војниците за „дополнителните награди“ за различни подвизи на бојното поле (50.000 рубли или околу 630 долари за соборување дрон или милион рубљи или околу 12.600 долари за заробување ракетен фрлач ХИМАРС) и објаснува како да се поднесе барање за инвалидска пензија во случај на повреда. Сепак, најголем дел од документот им е посветен на идеолошките оправдувања за војната.
Еден дел од брошурата наведува аргументи во корист на руската „специјална воена операција“ и содржи предговор со цитат припишан на Галилео Галилеј: „Вистинското знаење е знаењето на причините“. Во текстот се тврди дека западните земји отсекогаш вршеле „поробување на потчинетите земји и народи“ и дека западните идеали целосно се контрадикторни со вредностите на „оригиналната и независна цивилизација“ на Русија.
Како доказ за оваа теза, авторите на документот почнуваат со наративот од 15 век: „Западот го создаде својот просперитет со претворање на жителите на Африка во робови, безмилосно колонизирање на Индија, извршување геноцид врз Индијанците и свесно уништување на Кинезите со опиум.“ Пресвртната точка, продолжуваат тие, дојде во 1945 година, кога СССР „го издржа ударот на Европа обединета од Хитлер“ и го принуди Западот да го основа НАТО, кој оттогаш „активно спроведува субверзивни активности насочени кон ослабување на Русија“.
„Денес, еден поглед на мапата е доволен за да се види како западните земји го ‘одржаа’ своето ветување дека нема да дозволат НАТО да напредува на исток“, рече Владимир Путин на 21 февруари 2022 година, три дена пред да ја почне војната во Украина. Брошурата го дава истиот аргумент: земјите на нејзината карта се нумерирани по редоследот кога влегле во НАТО.
Целта на „западниот светоглед“ не е променета оттогаш, се забележува во брошурата: „Лишен од способноста да ја цица животната енергија од своите (поранешни) колонии“, Западот почна да се одржува со „уништување на економиите на земјите од поранешниот СССР“ и други.
„Богатиот со нафта Ирак беше уништен“, продолжува документот. „Истата судбина ја снајде и Либија. Војната на сите против секого на Црниот континент богат со ресурси нема крај. Пропаднаа обидите да се уништат Сирија и Иран по Ирак и Либија. Аспирациите на Западот во Венецуела исто така беа неуспешни“.
Сепак, се вели во брошурата, откако се сретнаа со најновиот во долгата низа „дефицити од ресурси“, САД решија да ја „дестабилизираат“ Русија, „да ја втурнат во хаос“ и „да ја исцицаат целата нејзина животна енергија“. Токму сега, се вели во текстот, американската влада се обидува да ја освои Русија „преку посредници“, да ја „распарчи“ и „да ја поништи“:
„Западните земји повеќе нема да се задоволат со ‘чесно предавање’ од Русија. Нивната цел е да ја втурнат земјата во хаос и анархија, да ја уништат нејзината државност и да ја распарчат. Тие пред нашите очи го направија истото во Југославија, Авганистан, Ирак и Либија, а беа блиску да го направат тоа и во Сирија.
Западните лидери без срам зборуваат за распарчување на Русија. Тие не се борат против нашата владејачка класа, туку против самата земја. Против нашиот народ. Нивната цел е да нѐ претворат во ресурс што можат да го искористат за да ја поддржат својата цивилизација, која умира.“
Авторите на документот заклучуваат дека „активните нацисти“ и сторителите на „многубројните крвави злосторства на режимот во Киев“ не заслужуваат ништо помалку од „судење“. „Нашата моќ е во правдата и вистината“, пишуваат тие, алудирајќи и на рускиот култен филм „Брат 2“ и на коментарите на Владимир Путин, кој на првиот ден од инвазијата во Украина зборуваше за „бруталната сила“ на американската „империја на лагата“: „Јас и ти знаеме дека вистинската моќ лежи во правдата и вистината, кои се на наша страна“.
Двајца војници ѝ рекле на Медуза дека на руските војници пред инвазијата не им биле давани вакви брошури. Еден од нив, човек што се борел во војната минатата пролет, но оттогаш ја напуштил војската, го нарече ова „гебелсовски работи“:
„Што да кажам? Не добивме вакви брошури. Требаше да влеземе во Киев за 12 часа. Вечерта на 23 февруари, во основа ни беше кажано дека украинскиот народ ‘ќе биде среќен што нè гледа’, бидејќи наводно ‘се уморни од киевската хунта’. Кадировците дојдоа зад нас, а ниту ним не им беа давани брошури.“
„Крпеница од региони“
Еден дел од брошурата ја раскажува „приказната за создавањето на украинската држава“, нудејќи верзија на „историјата“ на Украина што наликува на визијата што Владимир Путин ја изложи во говорот што го одржа при потпишувањето на декретите за признавање на „народните републики“ Луганск и Доњецк во февруари 2022 година:
„Украина, впрочем, никогаш немала силна традиција на вистинска државност. Модерната Украина беше целосно и комплетно создадена од Русија, а конкретно од болшевичката, комунистичка Русија. Овој процес практично почна веднаш по Револуцијата во 1917 година, а Ленин и неговите другари го направија тоа на многу груб начин во однос на самата Русија: тие ја поделија, откинувајќи некои од нејзините сопствени историски територии.
Ова може целосно и комплетно да се потврди со архивски материјали, вклучително и со строгите директиви од Ленин во врска со Донбас, кој буквално ѝ беше натурен на Украина. Потоа, пред и по Големата патриотска војна, Сталин анектираше неколку територии што претходно им припаѓаа на Полска, Романија и Унгарија и ѝ ги даде на Украина.“
Вековната историја на Украина брошурата ја сведува на нејзиниот однос со Русија. Нејзините автори тврдат дека, во времето на распадот на СССР, „Украина беше крпеница од региони со различни истории, култури и самоконцепции“ (иако тоа може исто толку лесно да се каже за Русија). Во исто време, според документот, значителен број од луѓето што живеат во Украина се поврзуваат со руската култура и рускиот јазик.
Политикологот и експерт за меѓународни односи Михаил Троицки портретирањето на историјата на Украина во брошурата го нарече „некритична листа на факти без никакво објаснување за логичките врски меѓу компонентите на наративот“.
„Може да ги користите истите овие факти за да создадете повеќе наративи, и сите ќе звучат убедливо за читателите што не поставуваат прашања за логиката, за фактите што недостигаат или за валидноста на вашите проценки“, рече тој за Медуза. „Можете да ги искористите истите овие факти за да напишете, на пример, подеднакво некритичен киевистички наратив, а можете тоа да го искористите и за да покажете дека Москва била на крајните рабови на руската земја, практично дел од (Златната) орда, додека вистинскиот центар на источнословенската цивилизација бил во Киев“.
Троицки, исто така, истакнува дека логиката на брошурата исто толку разумно би го претставила барањето на Германија или Кина територии во модерна Русија, како што е Калининград или делови од Далечниот Исток, со наведување на „неправедни“ договори или промени во околностите. „Сѐ можете да извадите од контекст“, рече тој.
„Срамното предавање на ослободените територии“
Судејќи според неговата содржина, документот најверојатно бил отпечатен во средината на есента 2022 година, веднаш по успешната контраофанзива на Украина, кога руската армија напушти значителен дел од територијата што ја окупираше од почетокот на војната. Особено болно беше повлекувањето од Херсон, каде што Кремљ вети дека ќе остане „засекогаш“. Сергеј Суровикин, тогаш командант на целиот руски воен поход во Украина, одлуката за повлекување ја нарече „тешка“ и рече дека ќе ги спаси животите на војниците. „За нас животот и здравјето на руските војници се секогаш приоритет“, се согласи Сергеј Шојгу од руското Министерство за одбрана.
Меѓутоа, авторите на брошурите дадени на руските војници сосема поинаку го карактеризираат повлекувањето:
„Народот на Русија, на Донбас и на многу други украински погранични региони гледаат на руската армија со љубов и почит. Сепак, срамното предавање на нашите единици на претходно ослободените територии, како и напуштањето на луѓето што ни ги довериле животите, ја поткопува нивната доверба во нас и во нашата победа.“
Еден од авторите на брошурата е вработен во руското Министерство за одбрана по име Олег Кареткин. Според најновите јавно достапни информации, тој служел како вршител на должноста началник на воен договор за воени услуги во Санкт Петербург во 2019 година. Во разговор со Медуза (во кој новинарката на Медуза се претставила како помошничка на вработен во Одделот за информации и масовни комуникации на Министерството за одбрана), Кареткин потврдил дека работел на овој дел од документот:
„Требаше да зборуваме погрубо, поагресивно, кога се случи тоа! Повлекувањето, напуштањето на териториите и на луѓето што ни веруваа, не може да биде херојско, нели? Треба да имаме разумно размислување за ова, да ги признаеме нашите грешки. Овој дел – овие две страници – беа прилично емотивни.
Никој (од Главната воено-политичка управа на руските вооружени сили, или ГВПУ) не побара од нас (да ги напишеме овие работи), никој не ни даде инструкции. Ова беше наша иницијатива. Наше дело. Но конечниот текст беше координиран со полковникот Владимир Дорошенко. ГВПУ исто така одговори позитивно.“
Кога вработен во Медуза повторно го контактирал Кареткен, овој пат претставувајќи се како новинар од Медуза, тој одговорил: „Тешко ми е дури и да зборувам за овој креативен процес. Нели Медуза е на списокот на недоверливи (медиуми)? Треба да нѐ контактирате преку прес-службата на Западниот воен округ“. (Прес-службата не одговорила на барањето на Медуза за интервју.)
Медуза, исто така, го прашала руското Министерство за одбрана дали го смета нејзиното повлекување од Херсон како „срамно предавање“. Не добила одговор.
„Паничарите и кукавиците треба да се уништат на лице место“
Покрај идеолошките лекции, брошурата сугерира и „конкретни чекори за да се поправи ситуацијата на фронтот“, вклучително и „враќање на сталинистичките методи на војување“.
Во делот за есенското повлекување на руската армија во 2022 година, брошурата опширно цитира делови од наредбата бр. 227 на Јосиф Сталин, која е позната по репликата: „Ни чекор назад!“ Наредбата била издадена во летото 1942 година, кога ситуацијата на советско-германскиот фронт била критична: по поразите во Харков и Воронеж и опколувањето во Донбас, Црвената армија се повлекла до Кавказ и до Сталинград.
Документот што го потпишал Сталин им забранувал на војниците да се повлечат без експлицитна дозвола; наредувал „паничарите и кукавиците“ да бидат „уништени“ на лице место; и создал бариерни трупи и казнени единици што требало да се пополнат со војници обвинети за „кукавичлук или нестабилност“. Овие единици биле испратени во најопасните области на фронтот; самата наредба гласела: „Дајте им можност со крв да се искупат за своите злосторства против татковината“. Вкупно, повеќе од 400.000 луѓе служеле во овие казнени единици.
Рециклирање на Сталиновиот речник
ЗА НЕПРИЈАТЕЛСКИТЕ ОФАНЗИВИ
Брошурата за инвазијата во Украина од 2022 година: „Националистичките баталјони итаат кон Луганск, не обрнувајќи внимание на своите тешки загуби“.
Сталиновата наредба бр. 227: „Германските окупатори итаат кон Сталинград“ и „постојано (фрлаат) нови сили на фронтот, не обрнувајќи внимание на своите тешки (…) загуби“.
○ ○ ○
ЗА ПОВЛЕКУВАЊЕТО
Брошурата за инвазијата во Украина од 2022 година: „Народот на Русија, на Донбас и на многу други украински погранични региони гледаат на руската армија со љубов и почит. Сепак, срамното предавање на нашите единици на претходно ослободените територии, како и напуштањето на луѓето што ни ги доверија своите животи, ја поткопува нивната доверба во нас и во нашата победа“.
Сталиновата наредба бр. 227: „Населението на нашата земја, кое гледа на Црвената армија со љубов и почит, почнува да се разочарува од неа, губејќи ја вербата во Црвената армија, а многумина од нив ја колнат Црвената армија што ги подложила нашите луѓе под јаремот на германските угнетувачи бегајќи кон исток“.
○ ○ ○
ЗА „ПАНИЧАРИТЕ“ И „КУКАВИЦИТЕ“
Брошурата за инвазијата во Украина од 2022 година: „Секој од нас има обврска агресивно да се спротивстави на секое изразување кукавичлук или паника“.
Сталиновата наредба бр. 227: „Паничарите и кукавиците треба да бидат уништени на лице место“.
Брошурата за инвазијата во Украина од 2022 година: „Ниту чекор назад! Ова сега треба да биде нашата главна порака“.
Сталиновата наредба бр. 227: „Ниту еден чекор назад, другари!“
„Никој не го чита ова“
„Со враќањето на Украина, ние го земаме последното и најопасно оружје на непријателот од неговите раце“, пишуваат авторите на брошурата, пред да го цитираат говорот на советскиот премиер Вјачеслав Молотов пред граѓаните на првиот ден од нацистичката инвазија на Советскиот Сојуз: „Нашата кауза е праведна. Непријателот ќе биде поразен. Победата ќе биде наша!“
Руските војници што разговарале со Медуза за брошурата рекле дека се скептични дека таа има некаков ефект. „Слушнав некој како вели: ‘Путин потроши 20 години во создавање професионална платеничка армија, а потоа ја налути за една година’“, рече еден војник со договор. „Затоа што таа всушност не е професионална. Сето тоа е само на хартија, во меморандуми како овој“.
„Веќе седум години во џеб носам работи како оваа книшка, само затоа што морам. Ја отворив само за да го ажурирам командниот персонал отпечатен на првата страница: кога ќе се промени, треба да залепиме нова страница во брошурата или барем да ги означиме промените со молив. Нѐ посматраат, за да се уверат дека го правиме тоа“, изјавил за Медуза друг поранешен војник по договор. „Никој не ги чита овие брошури – никогаш!“
