Документот е одобрен и поддржан од СЗО Европа и содржи низа конкретни чекори за намалување на високата распространетост на употребата на тутун во регионот на Западен Балкан, нагласувајќи го правото на секоја индивидуа да дише чист воздух.
Во своето излагање пред останатите министри, д-р Манолева потенцираше дека се препознава критичната важност на координирана регионална акција во контролата на тутунот и дека Македонија е целосно посветена на соработката со регионалните партнери за зајакнување на мерките за контрола на тутунот и заштита на здравјето на граѓаните.
„Непобитна е итната потреба за акција. Нашите неодамнешни студии на случај за инвестиции во тутунот и бихејвиоралните студии за однесувањето на населението кон пушењето, спроведени со поддршка на СЗО во 2023 година, открија алармантна статистика. 45,4 отсто од нашата возрасна популација пуши цигари, што е значително повисоко од просекот во регионот на СЗО за Европа од 25 отсто. Над 5.000 граѓани во Северна Македонија годишно ги губат своите животи поради болести поврзани со тутунот, што претставува речиси 25 отсто од сите смртни случаи. Во 2019 година, тоа значеше дека речиси 6.000 лица починаа и речиси половина милион години живот беа изгубени поради тутунот, ставајќи значителен товар врз нашиот здравствен систем и економија“, рече Манолева.
Таа посочи дека економското влијание на употребата на тутунот во Македонија е запрепастувачко, што ја чини земјата 38 милијарди денари годишно, што е еквивалентно на 5,6 отсто од македонскиот бруто домашен производ во 2019 година.
Според Манолева, инвестирањето во деветте клучни точки на Рамковната Конвенција на СЗО за контрола на тутунот сега може да спречи речиси 12.300 смртни случаи и избегнување на 131 милијарда денари здравствени трошоци и економски загуби до 2038 година.
„За секој денар инвестиран во деветте акции на политиката за контрола на тутунот на СЗО денес, Северна Македонија ќе добие повратни 19 денари од избегнати трошоци и економски загуби до 2038 година. Овие инвестиции не се само морален императив, туку и економски издржани. Охрабрени сме од силната поддршка на јавноста за сеопфатни мерки за контрола на тутунот. Бихејвиоралните студии спроведени со помош на СЗО од 2023 година, покажуваат дека мнозинството од нашите граѓани и тоа 56 отсто ги поддржуваат политиките против пушење во кафулињата и рестораните, а 68 отсто ги поддржуваат политиките против пушењето на работните места. Ова ја покажува подготвеноста за промени и ја нагласува важноста од спроведување на сеопфатни мерки за контрола на тутунот во Северна Македонија“, рече Манолева.
Манолева потенцираше дека Македонија останува посветена на преземање решителни активности за намалување на употребата на тутун, заштита на јавното здравје и создавање средини без пушење.
„Со прифаќање на Декларацијата на министрите за здравство на земјите од Западен Балкан за заштита од чад од тутун, ја потврдуваме нашата посветеност на благосостојбата на нашите граѓани и нашата решеност да изградиме поздрава иднина за сите. Ја упатувам мојата искрена благодарност до Регионалната канцеларија на СЗО за Европа и д-р Ханс Клуге за свикувањето на овој состанок на високо ниво за контрола на тутунот во земјите од Западен Балкан и за воспоставувањето на подрегионална платформа за зајакнување на имплементацијата на политиките за контрола на тутунот во земјите од Западен Балкан“, изјави Манолева.
Состојбата е загрижувачка и за целиот регион на СЗО Европа којшто има најголема распространетост на употреба на тутун во светот, надминувајќи 23 отсто до 2030 година.
„Неодамнешните трендови се алармантни и покажуваат јасна склоност кон подлегнување на влијателните тактики на производителите на тутун. Владите се соочуваат со сериозен опонент олицетворен во индустријата за тутун, која користи економски притисок и тактики за да ги подрие нашите напори. Мора да се справиме со овој предизвик. Мораме да останеме одлучни во спротивставувањето на такви тактики, а тоа ќе го сториме со помош на силни политики кои ќе ја ограничат употребата на тутун“, рече д-р Ханс Хенри П. Клуге, регионален директор на СЗО за Европа.
Некои од најзначајните мерки наведени во декларацијата, се забрана за пушење, засилена правна примена на постоечките закони за контрола на тутунот, подигање на јавната свест преку образовни програми и кампањи, востановување систем за надзор…
Покрај тоа, декларацијата повикува и на востановување платформа за размена на информации и заеднички активности кои ќе ја поддржуваат соработката и споделувањето на земјите во Западен Балкан за да се справуваат со заедничките предизвици.
