Пред три години, Андреа Ванек студирала да стане професорка по уметност, кога вртоглавица и тахикардија почнале да ѝ оневозможуваат дури и кратки прошетки. По посетата на серија лекари, и беше дијагностициран долгорочен ковид и дури сега го поминува поголемиот дел од своето време во малата дневна соба на нејзиниот стан на третиот кат во Виена, гледајќи го светот надвор од прозорецот.
„Не можам да планирам ништо бидејќи едноставно не знам колку долго ќе трае оваа болест“, изјави 33-годишната Ванек за АФП.
Но, уште милиони луѓе имаат долгорочен ковид, некои се борат да закрепнат од акутната фаза на ковид, доживувајќи симптоми како што се замор, слаба меморија и отежнато дишење.
Ванек се труди да внимава да не се напрегнува за да избегне нови компликации кои минатиот пат ѝ предизвикале исцрпеност на мускулите и може да трае со месеци, толку многу што ѝ е тешко дури и да отвори шише со вода.
„Знаеме дека долгиот ковид е голем проблем“, вели Анита Џаин од програмата за итни случаи на СЗО.
Додека стапките на долгорочен ковид по првичната инфекција се намалуваат, реинфекцијата го зголемува ризикот, додаде Џаин.
„Сè ме боли“, вели Шантал Брит, која живее во Берн, Швајцарија, а се зарази со ковид во март 2020 година.
„Порано бев вистински ранобудник, сега ми требаат најмалку два часа да станам наутро затоа што сè ме боли. Веќе немам надеж дека ќе се разбудам добро наутро, но сепак сум малку изненадена од тоа колку години сум и скршена“, вели Шантал, која има 56 години и е поранешена маратонка.
Според СЗО, околу 15 проценти од оние со долгорочен ковид -19 имаат симптоми повеќе од една година, додека жените имаат тенденција да имаат поголем ризик да развијат таква состојба од мажите.
Брит вели дека порано била работохолик, а сега работи со скратено работно време како универзитетски истражувач за долги ковид-состојби и други работи. Таа ја загуби работата во комуникациите во 2022 година, откако побара да ѝ се намали работното време.
Нејзе ѝ недостига спортувањето, кое порано и беше како терапија, а сега мора повеќе да ги планира секојдневните активности, како да размислува за место каде може да седи и да се одмори кога оди на шопинг. Сето ова го отежнува недоволното разбирање на оние околу неа.
„Тоа е невидлива болест која носи стигма. Дури и луѓето кои се навистина тешко погодени, кои се дома, во темна просторија, на кои секој допир ги боли, секој шум ќе ги скрши, не изгледаат како да се болни“, рече таа.
Џаин од СЗО рече дека може да биде тешко за здравствените работници да направат дијагноза и дека препознавањето на состојбата е клучно. Повеќе од 200 симптоми се наведени покрај вообичаените како што се замор, отежнато дишење и когнитивна дисфункција.
