Поврзувањето со европската мрежа дополнително ќе ги интегрира трите земји со Европската унија и ќе ја зајакне безбедноста на нивните електроенергетски системи. „Успеавме!“ напиша летонскиот претседател Едгарс Ринкевичс на платформата Икс.
Трите земји се исклучија од мрежата ИПС/УПС, воспоставена во 1950-тите, во саботата наутро. На стотина метри од границата со Русија беа исечени каблите што ги поврзуваа со таа земја, а деловите им беа поделени на присутните како сувенири.
Lithuania released footage of the literal cutting of powerlines transporting electricity from Russia.
Russia-occupied Kaliningrad exclave is now on its own. There’s still a gas pipeline going from Russia to Kaliningrad through Lithuania. Hopefully that’s next. https://t.co/nX6I3AF42a pic.twitter.com/8FM0kRH4ob— Igor Sushko (@igorsushko) February 8, 2025
Високата претставничка на ЕУ за надворешна политика и безбедност, Каја Калас, и самата Естонка, претходно оваа недела го прогласи отцепувањето од советската мрежа за „победа на слободата и европското единство“.
Балтичкиот регион е во состојба на готовност по дефектите на низа подводни енергетски, телекомуникациски или гасни конекции во регионот. Се верува дека Русија стои зад некои од нив, но Москва тоа го негира.
Полска и балтичките земји испратија морнарица, елитни полициски сили и хеликоптери на местото на настанот откако во декември беше оштетен подводниот енергетски кабел меѓу Финска и Естонија.
Estonia, Latvia, and Lithuania disconnect from the Soviet-era grid to merge with the European energy system pic.twitter.com/Y5DBFhZShj
— TRT World Now (@TRTWorldNow) February 9, 2025
Литванската војска започна со работи кои ќе ја заштитат копнената врска со Полска. Аналитичарите предупредуваат дека понатамошното оштетување на енергетскиот систем ќе ги зголеми цените на енергијата во регионот на нивоа на кои Балтикот сведочеше на почетокот на руската инвазија.
Мрежата ИПС/УПС беше последната врска на Русија со трите земји, независни по распадот на Советскиот Сојуз во раните 1990-ти, членки на Европската унија и НАТО од 2004 година.
Литванија, Латвија и Естонија престанаа да купуваат електрична енергија од Русија по инвазијата, но продолжија да се потпираат на руската мрежа за контрола на фреквенцијата и стабилност на снабдувањето.
Процесот на одвојување траеше со години поради бројните технолошки и финансиски проблеми и потребата во меѓувреме да се диверзифицира снабдувањето, особено преку подморските кабли, пишува агенцијата Франс прес.
Estonia, Latvia and Lithuania said they synchronized their electricity systems to the European continental power grid, one day after severing decades-old energy ties to Russia and Belarus https://t.co/jVnkTCpCYS pic.twitter.com/qSLtEGFqqt
— Reuters (@Reuters) February 9, 2025
За Русија, одвојувањето значи дека нејзината ексклава Калининград, лоцирана помеѓу Литванија, Полска и Балтичкото Море, останува отсечена од руската главна мрежа, оставајќи ја сама да го одржува својот електроенергетски систем.
Балтичките земји од 2018 година потрошија речиси 1,6 милијарди евра за надградба на мрежите, а Москва инвестираше милијарда долари во изградба на неколку електрани на гас во Калининград.
