Земјата со 2 милиони жители на климатските разговори КОП28 во Дубаи се очекува да добие поддршка од меѓународните кредитори за план од 3 милијарди евра за затворање на нејзините електрани на јаглен за почисто производство на енергија.
„Тоа е најголемиот предизвик во нашата историја од нашата независност пред 30 години“, изјави за Ројтерс енергетскиот шеф на земјата Марко Бислимоски од неговата канцеларија во Скопје.
„И да бидам искрен, немаме друг избор, резервите на лигнит се при крај.“
Бислимоски рече дека по 10 години Македонија ќе биде ослободена од јагленот, а струјата ќе доаѓа од обновливи извори и гас.
Рударите во рудникот за јаглен во близина на централата работат на напојување на централата со лигнит, облик на јаглен со низок квалитет на горење, но голем загадувач.
Дневно пристигнуваат околу 200 камиони исполнети со поквалитетен јаглен од Албанија и Грција за да се измешаат со домашниот лигнит за да се нахранат три единици во централата со капацитет од 700 мегавати (мв).
Новиот договор ќе содржи план за затворање на двете јагленоцентрали во земјата и нивна замена со 1,7 гигавати (гв) обновлива енергија.
Јагленот сè уште претставува 40 отсто од изворот на енергија, според Европската банка за обнова и развој (ЕБРД), која заедно со Светската банка исто така го поддржува договорот.
„Нашиот случај, кога имаме големи хидроцентрали со сончев потенцијал, е добра комбинација за да бидеме целосно независни од јагленот во иднина“, рече Виктор Андонов, директор за развој и инвестиции во државното претпријатие за електростопанство ЕСМ.
Обединетите нации во 2018 година го прогласија Скопје за најзагаден град во Европа. Земјата со години работеше на откажување од јагленот, но плановите беа одложени во 2021 година, кога Европа се соочи со енергетска криза поради војната во Украина и Скопје мораше повторно да ја отвори јагленоцентралата Осломеј за да го намали увозот на електрична енергија.
Фросина Антоновска, службеничка за енергетска и климатска политика од невладината организација КАН Јуроп, го поздрави планот, но ја критикуваше владата дека го држи во тајност.
„Треба да имаме транспарентност од првиот ден за всушност да имаме сопственост на овој процес како држава“, рече Антоновска.
Во изминатите две години С. Македонија успеа да додаде нов капацитет на обновливи извори од 600 мв, главно од сончева енергија, вели Ројтерс.
