„Властите објавија улична војна“
Демонстрантите на улицата честопати не знаат дали се во конфликт со полицијата или параполицијата на Српската напредна партија. На социјалните мрежи се шират видеа на кои се гледаат групи млади мажи со палки и палки како ги напаѓаат демонстрантите, а медиумите известуваат дека меѓу поддржувачите на СНС имало луѓе кои претходно биле осудени за обид за убиство, насилно однесување, па дури и поранешен лидер на навивачи кој бил осуден за убиство на францускиот навивач Брајс Татон во 2009 година.
„Власта, со помош на партиските криминалци, објави улична војна против граѓаните. Но, нема повлекување, сè е изгорено до срж“, изјави за Дојче веле Радивоје Јововиќ од Движењето на слободни граѓани. „Граѓаните сфатија дека нема вишок парламентаризам и демократија со мафијата, дека нема повеќе разговори со мафијата освен предавање на власта.“
Јововиќ смета дека насилството на улиците е резултат на нервозата на владата, која не знае како да ја реши кризата. „Владата е таа што одби да ги земе предвид праведните барања на протестот, таа што тргна со чизма по ружите. Само што, се покажа дека овие ружи се трнливи. СНС не ни веруваше кога рековме „пазете се од гневот на трпеливиот човек“ и сега тие извршија злосторства за да го забрзаат својот крај“, додава Јововиќ.
Србија на работ: Протестите се претвораат во насилни судири со режимот
По девет месеци релативно мирни протести, улиците на Србија повеќе не се полни со поворки од демонстранти, туку со сцени што личат на воена состојба. Судири меѓу демонстрантите и полицијата, палки, солзавец, димни бомби, факели и демолирани канцеларии на владејачката Српска напредна партија (СНС) се повторуваат ноќ по ноќ низ целата земја.
Неда Вребац од новосадските собири на граѓани е на улица со месеци. Таа вели дека луѓето се лути и дека насилството на улиците е само реакција на насилството на режимот. „Одевме со голи раце на бајонети“, изјави Вребац за Дојче. „Се чувствувам – јас лично, но и другите граѓани кои се редовни на протестите – многу вознемирен и несигурен. А ова е последица на фактот дека живееме во фашизам, со сите негови манифестации“, оценува Вребац.
Масовни апсења и полициска бруталност
Во меѓувреме и полицијата почна да применува насилство. Граѓаните и медиумите снимија низа примери на полициска бруталност пред камери, а студентката од Белград Николина Синѓелиќ сведочеше дека командантот на Единицата за обезбедување на лица и предмети, Марко Кричак, „ја плеснал и ја удрил со главата од ѕидот“ и ја нарекол „курва“.
„Кажа дека ќе ме соблече и ќе ме силува пред сите, дека сите ќе го гледаат тоа. Бев видливо бесна, тој рече „треба да ме замолите да престанам да ве тепам“, изјави Николина Синѓелиќ..
Додека во текот на ноќта беа користени палки, следеа масовни апсења во текот на денот. Неколку режимски медиуми објавија видео на кое се гледаат млади мажи како клекнуваат на ѕид со рацете зад грб, додека по еден полицаец стои зад секој од нив.
Видеото многумина ги потсети на сликите од военит логори, а Неда Вребац вели дека знае дека барем тројца од нив се 20-годишници кои биле приведени од полицијата иако не биле ниту на протестите. Еден од нив е Вукашин Курилиќ, чие семејство го познава лично.
„Тие се од моето соседство, тие поддржуваат сè, но не се активни учесници во протестот. Го уапсија на пат од продавницата. Носеше неколку торби и кога му се приближија, тој се спротивстави. Кажа – не направив ништо. Потоа го претресоа, најдоа пумпа за астма и мислеа дека е лут спреј и го ставија во комбе. Пред тоа немаше никакви прекршувања“, изјави Неда Вребац за Дојче веле.
Вучиќ ветува „остар одговор“
Претседателот на Србија Александар Вучиќ допрва ветува остар одговор од државата за неколку дена, но негира дека станува збор за воведување вонредна состојба.
„Во еден момент ќе ја видите целата решителност на државата Србија. Ќе употребиме сè што ни е на располагање за да ги вратиме редот, мирот и поредокот во нашата земја и ќе го направиме тоа. Ќе се спротивставиме на сите надворешни притисоци, на сите оние што ни се закануваат, што нè предупредуваат што можат да направат, а досега од нив видовме дека успеаја да внесат хаос во нашата земја. И ние ќе победиме“, порача Вучиќ.
На прес-конференцијата, тој ги обвини студентите и граѓаните што протестираат за соборување на државата, споредувајќи ги со фашисти и нацисти и рече дека е само прашање на денови кога некој ќе биде убиен.
Многумина се плашат од тоа сценарио.
„Се плашам за човечките животи. Нашите животи, на граѓаните, невините, децата, активистите“, вели Неда Вребац. Но таа стравува и дека режимот би можел да убие некого од своите редови, за насилството дополнително да ескалира. „Мислам дека е подготвен на сè, бидејќи има големи количества пари и мафија околу него. А знаете како функционира мафијата“, вели Неда Вребац.
Состојба на рамнотежа на немоќ
Зоран Стоиљковиќ, пензиониран професор на Факултетот за политички науки, ја нарекува оваа состојба рамнотежа на немоќ во која двете страни имаат проблем да натежнат, а ниедна страна нема јасна стратегија.
„Мислам дека самиот Вучиќ не посакува вонредна состојба, бидејќи нема капацитет да ја одржува кога луѓето не се подготвени да ја почитуваат, а очигледно не се. Она што е пожелно е секако да има некаков дијалог, релативно фер изборни услови и избори во рок од неколку месеци до крајот на оваа година или почетокот на следната година“, оценува Стоиљковиќ.
Затоа е клучно, додава тој, студентите кои сè уште имаат кредибилитет да ги мобилизираат граѓаните преку приказната за политичкиот епилог.
„Да им кажете јасно на луѓето што ќе добијат кога ќе победите и што ќе правите во тој разумен временски период до некакви нормални избори за една или две години, за да не се повтори ова никогаш“, заклучува Стоиљковиќ.
