Исто така рече дека на состанокот со претседателот на таа држава Александар Вучиќ изразила директен протест поради обвинувањата на сметка на невладините организации во таа земја.
„Чувствувам одговорност спрема државата-кандидатка – Србија, повторно да ја вратиме на европскиот пат, на кој во последните неколку месеци стагнира. Секогаш ќе се залагам да разговараме со политичарите, со тие луѓе што можат нешто да направат. Кажете ми со кого во овој момент можеме да разговараме во Србија за да се дојде до реформи, до сето тоа што начелно го бараат демонстрантите, студентите и опозицијата. Ова беше мојата тема на разговор со претседателот Вучиќ“, кажа Кос во интервјуто што беше денеска објавено во словенечкиот портал Н1.
Кос и Вучиќ се состанаа на 19 март во Брисел, по што следуваше нејзината објава во Икс налогот, во кој состанокот со претседателот на Србија го оцени како „конструктивен“.
Следуваа критики од страна на политичарите во Словенија, па така поранешниот европарламентарец Клемен Грошељ истакна дека таа објава е „срамота за Словенија“, додека на јасна осуда на режимот во Србија повикаа и претставниците на словенечките невладини организации.
Кос додаде дека таа објава не ја напишала таа туку нејзиниот тим.
„Тоа е тимска работа, во мојот кабинет има 16 луѓе. Сосема разбирам дека луѓето не се согласуваат со објавата, само молам за разбирање мојата работа да не ја оценувате врз основа на 280 знаци“, рече таа.
Комесарката за проширување на ЕУ истакна дека Србија мора да направи многу чекори напред пред преговорите воопшто да продолжат.
„Да речеме: многу важни закони од подрачјето на медиумите, изборното законодавство и уште многу нешта. И, се разбира, според моето мислење, и некоректното однесување на српската влада спрема претставниците на невладините организации, или генерално спрема НВО. Моја задача е да работам на тоа, и работев на тоа во разговорот со претседателот Вучиќ. Вистински да се погрижиме Србија да ги спроведе реформите што се потребни за да можеме да ги продолжиме преговорите кои веќе извесно време стојат“, оцени таа.
Кос истакна дека како дел од Европската комисија добро „го подготвила теренот“ за неодамнешниот разговор на претседателката на ЕК Урсула фон дер Лаен и претседателот на Србија, кој во јавноста во таа земја е подобро прифатен поради отворањето низа прашања како што се изборното законодавство и борбата против корупцијата.
„Тоа е тимска работа на ЕК, улогите се поделени. Секогаш го заговарав и ќе го заговарам сето тоа што е набројано. Кога претходно реков дека ги бараме од Србија реформите за кои во вторникот зборуваше претседателката на ЕК – сега ги имаме и уверувањата на српскиот претседател дека тие реформи ќе ги спроведе. Моја задача е да контролирам дали тоа навистина ќе се случи, зашто без тие реформи Србија нема да може да напредува на европскиот пат“, рече таа.
Кос оцени дека тоа што го бараат од властите во Србија студентите, го бара и самата Европска комисија.
„Процесот на преговарање не е едноставен, Србија е кандидат уште од 2012 година. Во меѓувреме имаше многу застои, токму затоа што реформите не се едноставни, или во одреден период државите не ги спроведуваат“, рече Кос и додаде дека задача на ЕК е да поттикнува и понекогаш да врши притисок врз владите за да се спроведат реформите.
„Зборуваме за реформата на изборниот систем, која е неопходна, дури и учесниците на протестот велат дека тоа ѝ е потребно на Србија. Се бара и воспоставување регулатор на електронските медиуми и два медиумски закони, но пред сè зборуваме дека Владата на Србија мора да ги почитува владеењето на правото, човековите права, слободата на медиумите и така натаму. Тоа се реформите што Србија мора да ги направи. Без тоа нема да може да оди напред на европскиот пат. Ниедна држава, ниту Србија ниту која било друга што не ги почитува слободата на медиумите и слободата на собирање, која не ги почитува невладините организации… не може да стане членка на ЕУ“, рече таа.
Кос потоа истакна дека на претседателот на Србија му искажала протест и поради настаните во таа земја во која четири месеци траат студентски блокади.
„Да, директно. Токму така како што реков. Не стануваше збор за состанок во четири очи, беа присутни и мои и негови соработници. Му изразив протест поради обвинувањата дека Европската Унија ги финансира невладините организации кои сакаат да го симнат и него и српската влада. Се разбира дека ги финансира ЕУ и се гордеам со тоа. Ги финансираме невладините организации во Србија кои се вклучени во процесот на преговарање.
Имено, еден од условите државата да напредува во преговорите е и тој да ги прашува за мислење невладините организации. А бидејќи некои од нив без нашите пари не би можеле ги зголемивме парите за нив во последните две години“, додаде таа.
На прашањето до кога Србија мора да ги спроведе потребните реформи Кос рече дека се очекува тоа да биде мошне брзо.
„Тоа мора да се случи мошне брзо зашто Србија би сакала уште во првата половина на годинава, за време на полското претседавање, да го отвори Кластерот 3, што значи дека тоа мора да се случи во рок од три до четири недели. Јас сум првата што ќе внимава на тоа што се случува“, истакна Кос.
Таа кажа дека за време на разговорите со Вучиќ тема била и политичката ситуација во земјата, во која сè уште не се знае дали ќе има нови избори или ќе биде избрана нова влада.
„ЕК во оваа фаза бара од Србија промена на изборното законодавство така што изборите да можат да се одржат на чесен начин. Тоа е притисок. Знаете, тие преговори навистина не се едноставни, со Србија преговараме веќе 11 години. Кога станува збор за реформи од подрачјето на економскиот развој или стопанството, тоа можеби е полесно. Но кога станува збор за клучни работи, ние ги нарекуваме „фундаментални“, тоа се човековите права, владеењето на правото, борбата против корупцијата и против организираниот криминал, во тоа сме мошне внимателни“, рече таа.
Кос повтори дека ниедна држава, вклучително и Србија, нема да стане членка на ЕУ без почитување на медиумските слободи, невладините организации и човековите права.
Таа рече дека ѝ се восхитува на исклучителната енергија на демонстрантите.
„Барањата на демонстрантите, студентите и на сите други може да ги оствари само српскиот народ на тој начин што ќе избере свој претседател и своја влада. ЕУ не поставува претседатели на влади и на држави. Значи, понатамошната судбина на Србија е во рацете на српскиот народ“, истакна таа.
Зборувајќи за односите на српските власти со Русија и со Кина, Кос рече дека на европскиот пат на таа земја нема да му помогне одењето на Вучиќ на воената парада на 9 мај во Москва, а се очекува дека дел од новата Влада на Србија нема да биде прорускиот политичар Александар Вулин.
„Кокетирањето со Москва нема да ѝ помогне на Србија на тој пат (европски). Како што сигурно нема да ѝ помогне ни ако претседателот Вучиќ на 9 мај отиде на воената парада во Москва. Без гајле, сето тоа го забележуваме и ќе го запаметиме, сето тоа ќе влијае врз нашата оцена на тој пат“, оцени Кос зборувајќи за усогласеноста на надворешната политика на Србија со ЕУ.
Едно од прашањата што беа поставени беше во врска со неодамнешното интервју што ѝ го дал на руската агенција РИА новости поранешниот директор на Безбедносно-информативната агенција (БИА) Александар Вулин.
Тој, меѓу другото, им се заблагодари на руските разузнавачки служби за помошта во борбата против студентските протести, истакнувајќи дека Србија, според неговото мислење, никогаш нема да биде член на ЕУ.
„Се надевам дека господинот Вулин нема да биде во новата влада. Зашто некој што се однесува антиевропски не може истовремено да ја води Србија во ЕУ“, рече Кос.
