Финансирањето за зајакнување на демократијата и борба против сајбер нападите во Албанија, Босна и Херцеговина, Косово, Црна Гора, Македонија и Србија се намали од 40 милиони фунти минатата година на 24 милиони фунти за фискалната 2025-26 година, пишува Гардијан.
Финансирањето доаѓа од Интегрираниот фонд за безбедност (ИСФ), дизајниран да се справи со најголемите закани по националната безбедност на Велика Британија. Иронично, самиот Стармер неодамна го опиша Западен Балкан како „европскa топилница – место каде што безбедноста на нашиот континент е ставена на тест“.
Парите од овој фонд беа искористени минатата година, меѓу другото, за борба против злонамерни сајбер напади, зајакнување на демократските институции и поддршка на независните медиуми во регионот.
Намалувањето на финансирањето се чини дека е директна последица од политиката на Стармер за намалување на официјалната помош за развој (ОДА) за земјите со ниски и средни приходи. Износот на ОДА наменет за Западен Балкан во рамките на ИСФ се намали од 31,91 милиони фунти во 2024-25 година на 17 милиони фунти за 2025-26 година. Владините бројки исто така покажуваат намалување од 1,15 милиони фунти во финансирањето кое не е дел од ОДА.
Фискалната 2025-26 година е првата во планираната транзиција на владата кон намалување на вкупната ОДА од 0,5% на 0,3% од бруто националниот доход до 2027 година.
Одлуката предизвика остри критики. Емили Торнбери, претседателка на Комитетот за надворешни работи, изјави: „Го посетив Западен Балкан претходно овој месец. Сосема е јасно дека тие се на првата линија во борбата против руските дезинформации и мешање и многу сум горда на работата што ја прави Велика Британија за да ги поддржи во оваа борба за нивната безбедност и безбедноста на цела Европа. Треба да се работи повеќе за поддршка на независните медиуми, а не помалку. Луѓето се гладни за вистината и многу е тешко да се најде.“
Д-р Кејт Фергусон, од „Пристапи за заштита“, невладина организација која работи во регионот, нагласи дека угледот на Велика Британија не треба да се поткопува.
„Националната безбедносна стратегија правилно признава дека сме во период на интензивирање на стратешката конкуренција за правилата и управувањето со нашиот свет; го гледаме ова во Европа, бидејќи Русија ги диверзифицира своите напори за поткопување на нашиот демократски консензус“, рече таа.
„Затоа е клучно нашето Министерство за надворешни работи да биде правилно и адекватно опремено со ресурси за да се справи со овие растечки закани за демократијата и нашата колективна безбедност. Во последниве години, Велика Британија се појави на Западен Балкан како сигурен и принципиелен лидер, додека другите се колебаа. Сега, како што се продлабочуваат новите форми на руска агресија и злонамерно влијание во регионот, ова лидерство мора да зајакне – а не да ослабне.“
Предупредувањата доаѓаат во неделата кога новиот шеф на МИ6 Блез Метревели рече дека Велика Британија е заглавена во „простор помеѓу мирот и војната“, опишувајќи ја Русија како „агресивна, експанзионистичка и ревизионистичка“.
Шелаг Дејли од „Сејферворлд“ верува дека намалувањата се показател за поширок тренд на британската влада.
„Ова го одразува она што го гледаме како поширок тренд во ИСФ и другите трошоци за помош во странство на Велика Британија, во услови на намалувања. Се чини дека се работи за деприоритизација на работата за спречување на конфликти и градење мир, дури и кога конфликтите глобално се зголемија, општествата станаа поподелени, а основните слободи ограничени“, рече таа, додавајќи: „Не изгледа кохерентно или стратешки да се повлечеме од програмите што имаат за цел да се справат со причините за конфликт и кревкост во време кога ризиците за глобалната безбедност се толку високи.“
Портпарол на владата рече дека објавените бројки претставуваат само дел од вкупните инвестиции на Велика Британија во Западен Балкан.
„Бројките во извештајот претставуваат само дел од вкупните инвестиции на Велика Британија во Западен Балкан за прашања како што се организираниот криминал и непријателските државни активности“, рече тој.
„ИСФ е дизајниран да одговори на најновите приоритети за национална безбедност и често финансира краткорочни проекти, што значи дека е природно одлуките за трошење да се развиваат со текот на времето.“
