Изјавата на Зеленски дојде во понеделник за време на состанокот со европските и НАТО лидери и е дел од поширокиот напор да се одвратат САД од поддршка на мировен договор кој, според стравувањата на сојузниците, би вклучувал премногу отстапки и би ја оставил Украина ранлива на идни напади.
На дипломатската турнеја на Зеленски низ Европа му претходеа интензивни, но неуспешни преговори меѓу американските и украинските претставници минатиот викенд.
Главниот помошник на украинскиот претседател Рустем Умеров го информираше Зеленски за деталите од приватниот самит и директните разговори меѓу САД и рускиот претседател Владимир Путин. Според извештаите, новиот украински предлог би можел да им биде испратен на Американците уште денес.
Зборувајќи за можноста за предавање територија, Зеленски беше експлицитен.
„Русија инсистира да се откажеме од територија, но не сакаме да се откажеме од ништо“, рече тој на прес-конференција.
„Немаме законско право да го сториме тоа, според украинскиот закон, нашиот устав и меѓународното право. А немаме ни морално право“, додаде тој, повторувајќи го својот долгогодишен став дека секоја промена на границата ќе мора да биде одобрена од граѓаните на референдум.
Според извештајот на агенцијата Интерфакс-Украина, Зеленски откри дека почетниот американски план од 28 точки, кој Киев и европските лидери го отфрлија како премногу поволен за Русија, сега е намален на 20 точки.
Тој нагласи дека „проукраинските“ точки не се отстранети од нацртот, но и дека нема „компромиси“ околу територијата.
Тој ја издвои контролата врз источниот регион Донбас и нуклеарната централа Запорожје како „најчувствителни“ прашања. Протечената верзија од планот поддржан од САД предлага Украина да ѝ ја предаде целосната контрола врз Донбас на Русија, иако силите на Кремљ не успеаја целосно да го заземат по речиси четири години војна. Планот исто така предвидуваше енергијата произведена во Запорожје, најголемата нуклеарна централа во Европа, да се дели меѓу Русија и Украина.
Брзо закажаниот состанок во Лондон во понеделник, на кој присуствуваа Зеленски, британскиот премиер Кир Стармер, францускиот претседател Емануел Макрон и германскиот канцелар Фридрих Мерц, се сметаше за јасен знак за поддршка на Украина во нејзиниот отпор на притисокот од Белата куќа. Даунинг стрит соопшти дека лидерите се согласиле дека разговорите предводени од САД претставуваат „критичен момент“ и го повторија својот повик за „праведен и траен мир што вклучува силни безбедносни гаранции“.
Природата на тие идни безбедносни гаранции останува клучно отворено прашање. Додека Велика Британија и Франција предложија распоредување меѓународни трупи во Украина, Германија и Италија изразија скептицизам во врска со идејата. Исто така, не е јасно до кој степен САД би биле спремни да поддржат такви аранжмани.
По Лондон, Зеленски отпатува во Брисел на средби со лидерот на НАТО Марк Руте и претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лаен, а денес се среќава со премиерката Џорџа Мелони во Италија.
Додека дипломатите преговараат, руските напади продолжуваат на терен. Преку ноќ, градот Суми во северозападна Украина остана без електрична енергија по нападот со руски беспилотни летала. Регионалниот гувернер изјави дека повеќе од десет беспилотни летала ја погодиле енергетската инфраструктура. За среќа, немало жртви во нападот.
Москва ги опиша разговорите со Белата куќа како „конструктивни“, иако нема индикации дека Кремљ се откажал од целите што ги постави на почетокот на инвазијата во февруари 2022 година.
Од друга страна, американскиот претседател Доналд Трамп во неделата го означи Зеленски како главна пречка за постигнување мировен договор. Тој им рече на новинарите дека Русија е „во ред“ со мировниот план на САД, но дека е „малку разочаран што претседателот Зеленски не го прочитал“, иако не беше потврдено дали тоа всушност било случај.
