Само еден ден откако ЕУ беше потресена од апсењето на двајца високи функционери во истрага за корупција, учесниците на конференцијата „Битка за душата на Европа“ се согласија дека е вистинско време да се насочи јавниот гнев кон естаблишментот. Конференцијата е организирана од МЦЦ Брисел, аналитички центар близок до унгарскиот премиер Виктор Орбан, и собира високи функционери од Будимпешта и десничарските политичари, активисти и коментатори од целиот континент, пишува Политико.
„Рибата смрди од главата“
Најновиот скандал со корупција е „уште еден знак за двојни стандарди“, рече во интервју Балаж Орбан, политички директор на унгарскиот премиер и главен говорник на конференцијата. „Технократската елита, изградена врз корупција, лошо управува со процедурите. Тој елемент е многу силен и доста видлив за европските гласачи, но ако разговарате со Американците… тоа е она што тие го гледаат од Европа“.
Премиерот Орбан постојано ги критикуваше „елитите на ЕУ“ како отуѓени и се обиде да ги обвини за замрзнување на средствата на Унгарија поради нејзиното назадување во демократијата и владеењето на правото. На настанот, што се одржа недалеку од европскиот кварт во Брисел, владееше оптимистичко расположение.
Полскиот политичар Ришард Легутко, потпретседател на десничарската група на европските конзервативци и реформисти, ја нападна претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен. „Рибата смрди од главата“, грмеше тој.
„Европа е валкана и треба да се исчисти“
Џон О’Брајан, еден од организаторите на дводневната конференција, изјави дека „пред неколку години луѓето се плашеа да зборуваат за имиграцијата, да изразат загриженост за еколошкиот екстремизам или лошото управување со економиите… сега луѓето навистина го наоѓаат својот глас“.
„Последните неколку години покажаа, одново и одново, дека Европа е валкана и треба да се исчисти“, додаде О’Брајан. Најновиот скандал – кој вклучува апсење на поранешната потпретседателка на Комисијата, Федерика Могерини, и поранешниот висок дипломат Стефано Санино, како дел од истрага за измама – ѝ даде на десницата изобилство аргументи за напад.
На панел-дискусијата ќе учествуваат пратеникот од францускиот Национален собир Тиери Маријани и британскиот политички коментатор Метју Гудвин, за кои се очекува да ја нападнат „мрежата на длабоката држава составена од државни службеници, невладини организации и заробени институции“.
Проблем, а не решение
Сепак, Балаж Орбан беше скептичен дека скандалот ќе биде пресвртница на националните избори, вклучително и тешката борба за повторно избирање на неговиот шеф следната година. „Искрено“, рече тој, „обвинението за внатрешна корупција не е големо изненадување за мене, така што не додава многу“.
Од друга страна, Даниел Фројнд, германски пратеник од редовите на зелените во Европскиот парламент, смета дека крајната десница „не е во позиција“ веродостојно да се залага за борба против корупцијата. „Тие се проблемот, а не решението“, рече Фројнд, додавајќи дека крајно десничарската група „Патриоти“, на која ѝ припаѓа Фидес на Орбан, гласала против „скоро секоја мерка што би ја зајакнала борбата против корупцијата“.
Кредибилитетот на институциите е во прашање
Засега, политичкото раководство на ЕУ молчи за истрагата, со врзани раце од тековните правни постапки. Тоа некого го загрижи. „Кредибилитетот на нашите институции е во прашање“, предупреди Манон Обри, потпретседателка на левичарската група во Европскиот парламент.
Други од владејачката коалиција на Урсула фон дер Лајен сакаат таа да заземе недвосмислено цврст став пред нејзините противници да го искористат наративот дека белгиската бирократија е вплеткана во злоупотреба на јавни пари.
„Ова треба да се реши на европско ниво“, рече Ракел Гарсија Хермида-ван дер Вале, холандска европратеничка од центристичката фракција Обнова. „Без разлика дали станува збор за Катаргејт или за овие нови сомневања за измама. Потребни се нулта толеранција и повеќе алатки за справување со ова.“
