Откако преговорите заглавија поради барањето на Белгија за неограничени гаранции пред користењето на замрзнатите руски средства, лидерите на ЕУ се свртеа кон издавање заеднички долг. Ова би ја обезбедило финансиската стабилност на Киев во текот на следната година и 2027 година, додека товарот би паднал врз заедничкиот буџет на ЕУ.
We have a deal.
Decision to provide 90 billion euros of support to Ukraine for 2026-27 approved.
We committed, we delivered.
— António Costa (@eucopresident) December 19, 2025
Пред самитот во Брисел во четврток, лидерите инсистираа дека нема План Б и ги удвоија напорите за издавање заем за репарации кој би бил покриен од замрзнатите средства на Руската централна банка. Германскиот канцелар Фридрих Мерц ги предводеше напорите, но без успех, бидејќи барањата на Белгија за неограничени гаранции го направија планот неодржлив за другите членки.
Неуспехот е удар за Мерц и претседателката на Комисијата Урсула фон дер Лаен, кои го претставија планот како најдобра опција. Дебатата во четврток се вртеше околу смирување на загриженоста на белгиската влада.
Премиерот Барт де Вевер со недели заземаше цврст став, велејќи дека нема да прифати лош договор што ќе ја изложи неговата земја на руска одмазда. Неговото барање за „неограничени гаранции“ за заштита на Белгија и финансиската институција Евроклир се покажа како неприфатливо за другите.
Еден дипломат изјави за Јуроњуз дека многу земји не сакале да понудат такви гаранции, велејќи: „Лидерите навистина не знаеја што на крај ќе гарантираат“.
Унгарија јасно стави до знаење уште пред самитот дека нема да се согласи на заем за репарации.
Премиерот Виктор Орбан одбива финансиски да ја поддржи Украина и често ги критикуваше своите европски колеги за начинот на кој се справуваат со војната. Но, кога стана јасно дека Белгија и другите земји-членки не можат да постигнат договор, Орбан, заедно со словачкиот премиер Роберт Фицо и чешкиот премиер Андреј Бабиш, изготвија план за излез од застојот.
Во заклучоците од самитот, лидерите се согласија дека Унгарија, Словачка и Чешка ќе бидат ослободени од каква било одговорност поврзана со заемот преку механизмот за „засилена соработка“. „Секое мобилизирање на буџетските средства на ЕУ како гаранција за овој заем нема да влијае на финансиските обврски на Чешка, Унгарија и Словачка“, се вели во текстот одобрен од сите 27 земји.
Потоа Орбан им рече на новинарите: „Изгледа како заем, но Украинците никогаш нема да можат да го вратат“, додавајќи: „Тоа е во основа губење пари. И оние што стојат зад овој заем ќе ја сносат одговорноста и финансиските последици од него“.
Одлуката на Европскиот совет да ѝ обезбеди на Украина 90 милијарди евра за 2026 и 2027 година е одлучувачки чекор за зачувување на економската отпорност и фискалната стабилност во воени услови, рече украинската премиерка Јулија Свириденко.
Како што истакна таа, оваа поддршка „донесува предвидливост во јавните финансии на Украина, овозможува продолжување на финансирањето на одбраната и клучните државни функции и ја зајакнува довербата на меѓународните партнери“.
„Руската агресија има своја финансиска цена“, рече Свириденко, додавајќи дека руските државни средства остануваат замрзнати и дека работата на заемот за репарации продолжува во согласност со правото на Европската унија и меѓународното право. Таа исто така нагласи дека економската стабилност е предуслов за безбедност – и за Украина и за Европа.
The European Council’s decision to provide €90 billion for Ukraine in 2026–2027 is a decisive step for economic resilience and fiscal stability under wartime conditions.
This support ensures predictability for Ukraine’s public finances, sustains defense and critical state…
— Yulia Svyrydenko (@Svyrydenko_Y) December 19, 2025
По самитот, кој заврши во раните утрински часови, Фон дер Лаен, придружувана од данската премиерка Мете Фредериксен, изјави дека примарната цел е постигната: финансирањето за Украина е обезбедено. „Конечниот заклучок, по денес, е дека нашата поддршка за Украина е загарантирана“, рече Фредериксен.
Сепак, принципот дека Русија мора да плати за штетата предизвикана во Украина не е реализиран. Европските земји-членки ќе се задолжуваат на финансиските пазари и ќе плаќаат камата. Иако заемот за Украина ќе биде без камата, а Киев треба да го врати со пари од руските репарации, не е сигурно дали Русија некогаш ќе плати репарации, што значи дека заемот лесно би можел да се претвори во бесповратни средства.
Белгискиот премиер Де Вевер рече дека зборот „неограничени“ гаранции ги направил неговите колеги „нервозни“ и дека исходот ја потврдил позицијата на неговата земја. „Денес докажавме дека гласот на малите и средните земји-членки е исто така важен. Одлуките во Европа не се водат само од најголемите престолнини или институции. Тие се колективни“, изјави тој, суптилно алудирајќи на Германија.
Од друга страна, германскиот канцелар Мерц им рече на новинарите дека „Европа го покажа својот суверенитет“ со тоа што се согласи на заеднички долг. „Кога станува збор за руските средства, само малку ја променивме временската рамка“, додаде тој, тврдејќи: „Руските средства ќе се користат како залог за заемот“.
