Можеби тоа не беше инспирирано ораторство во стилот на Черчил, а со оглед на тоа што со Трамп сè може да се сврти за неколку часа, сè уште е можно – само можно – да се појавил раскол меѓу Владимир Путин и Доналд Трамп.
Ако е така, тоа е пресуден момент и потврда за Володимир Зеленски, кој пристигнува во Рим на годишната конференција за обнова на Украина, и за сите други – особено британската и француската влада – кои трпеливо помогнаа конечно да се отстрани превезот од очите на Трамп кога станува збор за вистинските намери на рускиот претседател. Конечно, и по многу лажни почетоци, американскиот претседател се чини дека прифати дека Путин не може да биде убеден да ја заврши војната.
Сепак, со Трамп, раскинувањето ретко е целосно или трајно. Разочарувањето на Трамп од Путин, пред сè, веројатно нема да се претвори во конкретна финансиска или политичка поддршка што ја посакуваат Украина и Европа – но „Америка на прво место“ повеќе не значи „Русија на прво место“.
Тоа беше долг процес со многу мачни моменти. Во февруари, целиот трансатлантски сојуз изгледаше на работ на колапс, бидејќи Трамп започна директни преговори со Путин и ѝ нареди на Украина да направи отстапки.
Потоа, на 19 февруари, тој го повтори наративот на Кремљ во објава на својата социјална мрежа, нарекувајќи го Зеленски „диктатор“ и предупредувајќи го дека на Украина ѝ истекува времето: „Замислете го тоа – еден умерено успешен комичар, Володимир Зеленски, ги убедил САД да потрошат 350 милијарди долари за војна во која нема победник (…) Диктатор без избори, Зеленски мора да дејствува брзо или повеќе нема да има земја.“
Една недела подоцна, на Генералното собрание на ОН во Њујорк, САД гласаа против резолуцијата предложена од европските земји, со која се осудува руската инвазија на Украина и се поддржува територијалниот интегритет на Украина – на ист начин како што направија Русија, Северна Кореја и Белорусија.
Искусните британски дипломати беа вознемирени кога САД подготвија и гласаа за резолуција на Советот за безбедност која повикува на прекин на конфликтот, но без никаква критика кон Русија. Велика Британија и Франција беа воздржани откако нивните обиди за промена на формулацијата не успеаја.
Подоцна истата недела, следеше телевизиска конфронтација со Зеленски во Овалната соба, по што следеше брз и топол прием за украинскиот лидер во Лондон од премиерот Кир Стармер и кралот Чарлс.
Во меѓувреме, американскиот преговарач Стив Виткоф покажа зачудувачко ниво на непознавање на украинската историја и изрази симпатија за тврдењата на Путин дека војната била испровоцирана. Тој честопати се префрлаше од обид да ја разбере руската перспектива кон отворено застапување на руската страна.
Во интервју за Такер Карлсон, кое сериозно ги загрижи европските дипломати, Виткоф праша: „Зошто би сакале да ја асимилираат Украина? Зошто, точно? Не им е потребна Украина. Тоа би било како окупирање на Газа… Но, Русите веќе го имаат она што го сакаат. Ги вратија тие пет региони. Го имаат Крим и го добија она што го сакаа. Па зошто би им требало повеќе?“
Виткоф, исто така, претстави портрет од Трамп, нарачан од Путин, на кој поранешниот претседател е покриен со крв, со стисната тупаница, по обидот за атентат минатата година. Путин откри дека се молел за Трамп, а на 14 јуни му се јавил за да му честита роденден.
Сепак, кон крајот на март, разочарувањето на Трамп од Путин почна да се појавува, бидејќи рускиот лидер одби да се обврзе на 30-дневниот прекин на огнот што го предложи Трамп, а кој Украина брзо го прифати. Финскиот претседател Александар Стуб се врати од игра голф со Трамп на 1 април и за прв пат изјави дека поранешниот американски претседател го губи трпението со Русија.
Сепак, дури и до крајот на мај, се чинеше дека трпението на Трамп по ова прашање е речиси бескрајно. По неуспешните дипломатски размени во Истанбул, континуираното затајување на договорот за прекин на огнот и сè поинтензивните напади врз Украина, Трамп ја искажа својата фрустрација на социјалната мрежа Трут соушл, предупредувајќи дека Путин „игра со оган“ и изјави во Овалната соба на 28 мај дека ќе знае „во рок од две недели дали Путин одолговлекува“.
Сепак, до средината на јуни, сѐ уште немаше промена во стратегијата.
Сепак, низа настани во последните недели можеби влијаеа на промената на ставот на Трамп. Европа го сметаше самитот на НАТО на 25 јуни како победа за Трамп во однос на трошоците за одбрана, што го направи поподготвен да ги слуша безбедносните загрижености на европските сојузници. „Постои граница помеѓу додворување и самопонижување – и ние бевме среќни што ја преминавме“, рече еден европски дипломат. Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, го нарече Трамп „тато“.
Освен што му се додворуваа на неговото его, Трамп изгледаше како човек помалку подготвен да му дозволи на Путин да му го одвлече вниманието. „Мислам дека Путин е човек во заблуда. Всушност, многу сум изненаден. Мислев дека досега ќе ја решиме таа војна“, изјави тој за медиумите на самитот, откривајќи дека Путин му се јавил и му понудил да интервенира со Иран. „Реков: „Не, не, помогни ми да постигнам договор со тебе, со Русија, и мислам дека ќе го направиме тоа“.
Но, следниот телефонски разговор меѓу двајцата лидери, на 4 јули, исто така помина лошо, при што Путин навидум одлучи дека може да добие повеќе од војната отколку од одржувањето добри односи со Трамп. Кремљ остана непоколеблив: „Нашиот претседател рече дека Русија ќе ги постигне своите цели – односно ќе ги елиминира добро познатите причини што доведоа до сегашната ситуација“, рече Јуриј Ушаков, близок советник на Путин. „Русија нема да отстапи од овие цели“.
Смртоносните руски ноќни напади врз Украина не можеа да се сокријат од американската јавност, а Трамп конечно беше незадоволен кога минатата недела беше откриено дека Пентагон ја задржал пратката оружје наменета за Украина без да ја информира Белата куќа. На министерот за одбрана Пит Хегсет му беше видно непријатно.
За поддржувачите на Украина во Конгресот и Европа, прашањето сега е до кој степен разочарувањето на Трамп од Русија ќе се претвори во практична поддршка за Киев. Вистинскиот тест ќе дојде ако разорните санкции предложени пред неколку месеци од републиканскиот сенатор Линдзи Греам добијат претседателско одобрување. Мерките ќе воведат царина од 500 отсто за увоз од која било земја што купува руски ураниум, гас или нафта – при што Индија и Кина ќе бидат најтешко погодени.
Питер Манделсон, британскиот амбасадор во САД, работи зад сцената на „полирање“ на грубиот предлог на Греам, така што секундарните санкции нема да влијаат врз европските компании.
Греам сега предлага исклучок во својот закон за земјите кои сè уште увезуваат руски гас, но ја поддржуваат Украина за време на нејзината тригодишна војна со војската на Кремљ. Законот, исто така, му дава право на Трамп да ги одложи санкциите за земјите кои купуваат руска нафта или ураниум за 180 дена, а изменетата верзија предвидува дополнително, второ ослободување во траење од 180 дена.
„Се движиме напред“, рече Греам по острата изјава на Трамп против Путин, додавајќи дека Трамп му рекол: „Време е да се дејствува, а ние ќе дејствуваме“. За Украинците на првата линијата на фронтот, останува надежта дека конечно дојде пресвртна точка.
