Тие вежбале одбранбени стратегии на вода, копно и во воздух. Сепак, се вежбало и планирање за употреба на новата руска ракета со среден дострел „орешник“, која може да биде вооружена со нуклеарно оружје.
Загриженоста на земјите од источното крило на НАТО за можна ескалација беше голема. Пред вежбите, неколку, наводно руски, беспилотни летала предизвикаа тревога, од кои неколку биле соборени во полскиот воздушен простор.
Воената вежба заврши без понатамошни ескалации – и дали бројот на учесници бил навистина толку голем колку што изјави рускиот претседател, е исто сомнително, иако, според Путин, вежбата се одржала на „вкупно 41 локација“ помеѓу Баренцово Море и Белорусија.
Според Кремљ, во вежбите учествувале и „воени контингенти“ од Индија, Бангладеш, Иран и, меѓу другите, Буркина Фасо и Мали. Според соопштението од министерството за одбрана во Њу Делхи, Индија испратила само 65 војници на вежбата. Бројките од другите земји не се познати, но веројатно не биле значително повисоки. А во Белорусија, според министерот за одбрана, учествувале само „6.000 белоруски и 1.000 руски војници“.
Воени набљудувачи од САД
Општо земено, однесувањето на белоруските државни претставници во последните денови беше изненадувачки контрапункт на настапот на рускиот претседател. Додека Владимир Путин во руски Нижни Новгород демонстративно во камуфлажна униформа кажуваше големи бројки и кажа дека вежбата треба да „одврати потенцијална агресија“, Александар Лукашенко се обиде да ја смири ситуацијата: „Немаме намера да се закануваме на никого“, порача белорускиот претседател.
Додека во Русија не беа дозволени никакви набљудувачи, државното раководство во Минск им дозволи на многу новинари и воени набљудувачи да ги гледаат вежбите во близина на Борисов. Меѓу поканетите беа дури и припадници на армиите на три земји од НАТО: Турција, Унгарија и САД.
Ова е прв пат од 2017 година двајца американски војници да бидат присутни како набљудувачи. Според извештај на Њујорк тајмс, белорускиот министер за одбрана Виктор Кренин ги поздравил со ракување: „Не криеме ништо. Ќе ви покажеме што сакате!“ А потоа Кренин им наредил на своите подредени да ја однесат делегацијата на „најдобрите места“ за да можат да видат сè.
„Офанзива на шарм“
Овој последен настан е само кулминација на случувањата што се најавуваат откако американскиот претседател Доналд Трамп повторно ја презеде функцијата на 20 јануари оваа година.
Само една недела подоцна, Лукашенко ослободи уапсена американска државјанка. Според политикологот Катерина Шмацина од Институтот Лофер во Вашингтон, тоа бил „пресметан гест за привлекување на вниманието на Вашингтон“.
Уште во февруари, претставници на американскиот Стејт департмент отпатуваа во Минск за да преговараат за ослободување на други политички затвореници во Белорусија.
Образецот се повтори во јуни 2025 година, кога по посетата на американскиот специјален пратеник Кит Келог на Минск, беа ослободени уште 14 политички затвореници, меѓу кои и познатиот опозиционер Сергеј Тихановски, кој имаше намера да се кандидира како противник на Лукашенко на претседателските избори во 2020 година. Во пресрет на тие избори, имаше масовни протести против долгогодишниот владетел, на кои режимот одговори со силна репресија.
И минатата недела, американски претставници повторно отпатуваа во Минск. Овој пат тие обезбедија ослободување на 52 уапсени новинари и критичари на режимот. За возврат, САД ги ублажија постојните санкции против белоруската државна авиокомпанија Белавија.
Што очекуваат Трамп и Лукашенко од тоа?
Но колку е сериозно зближувањето меѓу Минск и Вашингтон? „Претседателот Трамп очигледно верува дека Лукашенко може да му помогне да го убеди Путин да ја прекине агресијата во Украина и мировниот процес“, објаснува за Дојче веле Џон Хербст, поранешен амбасадор на САД во Киев, а денес директор на Евроазискиот центар во Атлантскиот совет. „Сепак, не верувам дека таа надеж ќе се оствари“. Трамп вети дека брзо ќе ја заврши војната во Украина, но постојано удираше со главата во ѕид во односите со рускиот претседател.
Александар Лукашенко, од друга страна, е политички и економски речиси целосно зависен од Путин. „Да, тој е цврсто под канџите на Кремљ“, вели Џон Хербст, „но тој би сакал таа прегратка да попушти за да има повеќе простор за дејствување – за да не мора секогаш само да ги исполнува желбите на Путин и да се покорува на волјата на Путин. Лукашенко отсекогаш се стремел кон одредено зближување со Западот, а особено со Соединетите Американски Држави“.
Во стисок на Кремљ
Уште од руската анексија на Крим во 2014 година, долгогодишниот белоруски диктатор постојано се обидува да се претстави во Вашингтон како „помало зло“ во споредба со Владимир Путин, пишува Катерина Шмацина. Затоа имаше повеќе контакти меѓу двете администрации. Сепак, останува нејасно колку е сериозен Лукашенко со својата „офанзива со шарм“ кон Вашингтон – и колку всушност е независен од Москва.
Значи, додека Доналд Трамп се надева дека ќе го искористи Лукашенко како средство за пристап кон Владимир Путин, сосема е можно владетелот во Минск само да ја игра својата улога во тесна консултација со Москва.
Во секој случај, Џон Хербст предупредува: „Лукашенко е криминалец. Тој раководи со брутален авторитарен режим. Тој делумно ја овозможи агресијата на Путин во Украина. Нема сомнение дека Лукашенко е близок партнер на Кремљ“. Секако, тој се стреми да ги ублажи сегашните санкции на САД против Белорусија. Но, тоа е меч со две острици – особено затоа што Русија и Белорусија се толку тесно поврзани економски: „Во мера во која ако на Лукашенко му тргне на подобро, тоа на крајот му помага на Путин“, вели Хербст.
