„За разлика од мандатот на Комисијата на (Жан Клод) Јункер или првиот мандат на Урсула фон дер Лаен, кога не чувствував искрена политичка волја во центарот на политиката во Брисел за постигнување проширување за која било земја кандидат, овој пат морам да признаам дека атмосферата е малку поинаква“, кажа Пленковиќ на Вториот годишен самит на Хрватска во хотелот Вестин во Загреб. Јункер од Луксембург ја водеше Комисијата од 2014 до 2019 година.
„Овој пат можеме да ја почувствуваме политичката волја во извршната власт на ЕУ, дури и кај повеќето земји членки, дури и кај големите, дека можеби е време некој друг да се приклучи по Хрватска, која се приклучи на 1 јули 2013 година“, додаде Пленковиќ.
Комисијата би сакала да отвори преговарачки кластери со Украина и Молдавија до крајот на оваа година. Сепак, земјите членки одлучуваат за ова едногласно. Досега нема таква едногласност бидејќи Унгарија остро се спротивставува на членството на Украина во Унијата.
Хрватскиот премиер потсети дека постојат две групи земји кандидатки: Украина и Молдавија во едната група, а земјите од Југоисточна Европа и Западен Балкан во другата група, и ја посочи Црна Гора како лидер. „Мислам дека, ако успеат да бидат технички подготвени, политички би можеле да имаме одлука за некои пред 2030 година“, оцени Пленковиќ.
Сепак, тој ги повтори своите тврдења дека апсорпциската моќ на блокот ќе биде клучна за динамиката на проширувањето, осврнувајќи се на четвртиот Копенхашки критериум од 1993 година, кој се однесува на буџетските трошоци за проширување и ефектот на новите членки врз односите меѓу земјите кои придонесуваат и земјите кои го користат.
„Речиси 80 проценти од европскиот буџет всушност го полнат 10-те најбогати земји на Унијата, додека околу 20 проценти се однесува на сите други. Побогатите земји, основачите, големите, силни економии, не се нужно возбудени што помалите земји, кои многу малку придонесуваат, седнуваат на масата и всушност одлучуваат за главните политики подеднакво, особено кога станува збор за прашања каде што е потребна едногласност“, кажа хрватскиот премиер.
Тој потсети дека Германија, Франција и Италија на времето се откажаа од двајца комесари во Комисијата во корист на проширувањето.
„А сега тие имаат ист број влијателни луѓе како и земјите кои многу малку придонесуваат. Затоа, процесот на донесување одлуки и буџетските импликации се во срцето на процесот на проширување“, објасни тој.
На прашањето за миграцијата, Пленковиќ одговори дека Хрватска, иако се наоѓа на мигрантската рута на Западен Балкан и Источен Медитеран, сега е „рута со низок интензитет“.
„Имаме околу 7.000 полицајци кои ја чуваат границата со Босна и Херцеговина, имаме природни граници, реката Сава која е многу висока, многу високи планини кои се тешки за преминување дури и за шверцери… Не мислам дека целосно ја запревме нелегалната миграција, но ја направивме многу, многу ретка“, кажа Пленковиќ.
Тој нагласи дека дури и словенечките, австриските и италијанските податоци покажуваат дека значително помалку луѓе успеваат нелегално да ги преминат границите. Како приоритети на неговата влада во наредниот период, Пленковиќ ги истакна демографијата, енергетската транзиција и дигитализацијата, како и континуираните инвестиции во образованието и одбраната.
Одговарајќи на прашање за воведување основна воена обука, премиерот рече дека околу 15.000 припадници на вооружените сили во променетите глобални околности „не се доволни“ со оглед на агресијата на европско тло.
„Се соочивме со реалноста дека Европа или НАТО повеќе не можат да се земаат здраво за готово. Во текот на изминатите 10 години имавме голем премин од источната воена технологија и купуваме повеќе западна. Го променивме законодавството и го ставивме војникот во центарот. Следниот чекор е да имаме поголем број од населението во Хрватска кое е барем запознаено со основната воена обука“, истакна Пленковиќ.
„Исто така, во нашето соседство имаме земји кои не се ниту во Унијата ниту во НАТО, и мора да бидеме свесни за можната нестабилност низ целиот континент“.
