„Добро е за Хрватска што се води оваа дискусија, бидејќи тука има еден дел актери кои со недели и месеци се жалат дека европските фондови и европските ресурси ќе исчезнат, дека Европската Унија ќе се укине, па затоа не е лошо да се чуе тука дека вкупниот предлог за буџет на Европската комисија е два билиони евра. Тоа е огромна сума пари, поголем буџет никогаш не е предложен“, изјави Пленковиќ пред новинарите на маргините на конференцијата „Европа во транзиција: Обликување на следниот ВФО за нови европски реалности“ организирана од Клубот на претставници на ЕНП и Работната група на ЕНП за буџетски и структурни политики.
Пленковиќ кажа дека кохезијата се зема здраво за готово во најразвиените земји, но дека на помалите земји им е потребна, меѓу другото, за зајакнување на транспортната и енергетската инфраструктура, поддршка на малите и средни претпријатија и намалување на регионалните разлики.
Хрватска, исто така, сака продолжување на видливоста на кохезионата политика во новиот мултинационален финансиско-финансиски буџет, како и зачувување на главните столбови на земјоделската политика – директните плаќања на земјоделците и средствата за рурален развој.
„Неопходно е да се прилагоди функционирањето на буџетската рамка така што ќе биде што е можно поедноставна и подостапна, за да може да има доволно средства за сè што е важно за нас“, додаде Пленковиќ. Таа тема ќе биде на дневен ред на следниот состанок на Европскиот совет на 18 декември.
Предлогот на Комисијата за „национални планови“, односно обединување на средствата за земјоделците и регионите во единствени фондови кои би ги управувале владите на 27-те земји-членки, наиде на негативен одѕив кај најголемите политички групи во Европскиот парламент.
Комисијата предводена од Урсула фон дер Лаен овој месец понуди одредени отстапки, но не се откажа од комбинирање на средствата за земјоделска и кохезиска политика. Фон дер Лаен предложи најмалку 10 проценти од вкупниот износ кој ќе им биде достапен на земјите-членки во нивните национални планови за земјоделство и кохезија да се издвои за „рурални цели“.
При изготвувањето на предлогот за новиот мултифункционален финансиско-финансиски буџет за периодот од 2028 до 2034 година, комисијата ги користела извештаите на поранешниот италијански премиер и економист Марио Драги за европската конкурентност, поранешниот италијански премиер Енрико Лета за единствениот пазар на ЕУ и поранешниот фински претседател Саули Нинисто за подготвеноста за кризи.
Европската Унија води и преговори за финансиска помош за Украина, бидејќи ќе ѝ бидат потребни најмалку 130 милијарди евра за да функционира само во следните две години. Во моментов, на маса се четири начини за да се обезбедат дарежливи средства за Украина, кажа хрватскиот премиер.
„Едниот е да се даде директен национален придонес по принципот „клуч на рака“, како што грубо уплаќаме во европскиот буџет. Втората опција е да се оди кон некаков вид заеднички долг, како што беше направено за инструментот на ЕУ од следната генерација. Третата е да се усвои правен механизам со кој моментално замрзнатите средства на Руската централна банка во одредени финансиски институции во земјите-членки на ЕУ би се користеле привремено. Тоа би бил еден вид заем, и ако, во некое идеално сценарио Русија би исплатила воена отштета на Украина, тогаш Украина би ги вратила тие пари. Четврта варијанта е евентуалното издавање на еврообврзница“, објасни Пленковиќ.
Со месеци ЕУ бара начини да ги искористи замрзнатите руски средства за да ѝ помогне на Украина. Овие средства се наоѓаат во белгиската компанија Еуроклиар, па затоа белгиската влада стравува дека товарот би можел да падне врз нив во случај на правни проблеми со заемот за Украина врз основа на овие средства.
Иако повеќето во ЕУ сакаат да обезбедат средства за Украина, Будимпешта е меѓу оние кои се противат на поголема помош за Киев. „Унгарија, благо речено, со години беше резервирана и е на страната на Русија во врска со целата оваа ситуација. Тоа сега им е јасно на сите“, додаде хрватскиот премиер.
