Функционерите на НАТО и геополитичките експерти презентираа дека повеќе нема безбедносни периферии во Европа и истакнаа дека „ЕУ и НАТО, кои имаат два оперативни столба во тој регион, мора да го забрзаат стратегиското дејствување и да ја забрзаат динамиката на прием во членство, со свест дека е потребно Западен Балкан да остане поврзан со Западот“.
Во дискусијата на конференцијата, која ја организираше Фондацијата на колеџот за одбрана на НАТО (НДЦФ), беше оценето дека мора да се најде „решение за српскиот јазол“ за да се постигне напредок во врска со влезот на земјите од регионот во ЕУ.
Шефицата на Европскиот совет за меѓународни односи Весела Чернева посочи на фактот дека „Србија е земја што ќе создаде експанзија за целиот регион, бидејќи има многу посебна улога за целиот Западен Балкан, како и затоа што, кога Србија ќе биде во ЕУ, ќе отвори врати за другите, вклучително и за Косово“.
Учесниците на конференцијата истакнаа дека „заштитата на областа на Западен Балкан значи заштита на слободата на транспортот, државниот суверенитет и мирот на континентот, заедно со одбраната на демократијата, човековите права и владеењето на правото, кои се фундаментални вредности на НАТО и ЕУ“.
„Агресивната војна на Русија против Украина ја разоткри стратегиската важност на Црно Море за евроатлантската безбедност, за енергетската безбедност и конечно за безбедноста на храната за Европа, бидејќи таа област – од Јадранско до Црно Море – е крстосница од витално значење бидејќи ги поврзува Европа, Централна Азија и Источниот Медитеран“, се наведува.
Алесандро Минуто Рико, раководител на Фондацијата на колеџот за одбрана на НАТО, јасно даде до знаење дека „крајната цел е полноправно членство, а тоа е итно поради конфликтот во Украина и фактот дека, настрана од главниот фокус, една криза се подготвува на Балканот “.
Бидејќи, според учесниците во дискусијата, Западен Балкан поминува низ „период на политички тензии, нестабилност, надворешно мешање и внатрешни конфликти“.
Ова се и „политички и идентитетски тензии, обновени сецесионистички аспирации во Босна и Херцеговина, постојана политичка нестабилност во Србија, ќорсокакот во решавањето на односите меѓу Белград и Приштина околу Косово“.
Конференцијата, исто така, посочи на „многу загрижувачки знаци на ослабени институции, демократски замор и структурна ранливост“ во земјите од Западен Балкан, „сето тоа, заедно со хибридните закани, насочената дезинформација, корупцијата и организираниот криминал, ја урива довербата на граѓаните“.
Шарлот Хеленгрен, директорка на Секторот за операции во седиштето на НАТО во Брисел, особено нагласи дека безбеден Западен Балкан значи и поголема безбедност за целата евроатлантска област.
Хеленгрен кажа дека од распадот на поранешна Југославија, преземени се чекори кон демократска трансформација во регионот и дека НАТО го поддржува економскиот и социјалниот развој.
„Но, сè уште е потребен постојан оперативен напор, особено во Косово и Босна и Херцеговина“, истакна таа, бидејќи „напредокот таму може да биде загрозен ако продолжат пораките за поделба, политичка стагнација и недостиг од безбедност“.
