петок, 12 декември 2025

Кој е Халил ал Хаја, метата на Израел во Катар

Халил ал-Хаја, висок функционер на Хамас, кој беше цел на вчерашниот израелски напад во Катар, стана сè повлијателна фигура во раководството на палестинската милитантна група откако и Исмаил Ханија и Јахја Синвар беа убиени минатата година.

Фото: ЕПА

Објавено на

часот

Сподели

Израелски претставници изјавија за Ројтерс дека нападот бил насочен кон врвните раководители на Хамас, вклучувајќи го и Хаја, протераниот шеф на групата во Газа и главен преговарач. Двајца извори од Хамас потврдија за британската агенција дека делегацијата на групата за преговори за прекин на огнот во Доха го преживеала нападот.

Во центарот на преговорите за прекин на огнот за време на војната што избувна пред две години, Хаја беше широко сметан за највлијателна фигура на Хамас во странство откако Ханија беше убиен во израелски напад во Иран во јули 2024 година.

Тој е дел од петчлениот совет што управува со Хамас откако Синвар беше убиен во израелски напад минатиот октомври во Газа.

По потекло од Појасот Газа, Хаја изгуби неколку блиски роднини, вклучувајќи го и својот најстар син, во израелските напади во Газа и е долгогодишен член на исламистичката група.

Се смета дека има добри односи со Иран, клучен извор на оружје и финансиска поддршка за Хамас, и бил тесно вклучен во напорите на групата да посредува во повеќекратни примирја со Израел, играјќи клучна улога во завршувањето на конфликтот во 2014 година, како и во напорите за обезбедување крај на сегашната војна во Газа.

Роден во Појасот Газа во 1960 година, Хаја е дел од Хамас од неговото основање во 1987 година. На почетокот на 1980-тите, тој се приклучи на Муслиманското братство, сунитското исламистичко движење од кое произлезе Хамас, заедно со Ханија и Синвар, според извори на Хамас.

Тој бил притворен неколку пати од страна на Израел во Газа.

Во 2007 година, во израелски воздушен напад беше погоден неговиот семеен дом во градот Газа, при што загинаа неколку негови роднини, а за време на војната меѓу Хамас и Израел во 2014 година, домот на најстариот син на Хаја, Осама, беше бомбардиран, при што загинаа тој, неговата сопруга и нивните три деца.

Хаја тогаш не беше присутен. Тој ја напушти Газа пред неколку години, преземајќи ја улогата на претставник на Хамас за односи со арапскиот и исламскиот свет, и се насели во Катар за таа позиција.

Хаја го придружуваше Ханија во посета на Техеран во јули, за време на која Ханија беше убиен.

Хаја беше цитиран како вели дека упадот од 7 октомври, кој Израел го користи како изговор за војната во Газа, бил замислен како ограничена операција на Хамас насочена кон заробување „неколку војници“ кои ќе бидат разменети за Палестинци во израелските затвори.

„Но, ционистичката воена единица е целосно распадната“, кажа тој во изјавите објавени од Палестинскиот информативен центар поврзан со Хамас, мислејќи на израелската армија.

Милитантите предводени од Хамас убија околу 1.200 луѓе и киднапираа уште 250 за време на упадот на 7 октомври 2023 година, според израелските податоци. Оттогаш, според министерството за здравство во Газа, повеќе од 64.000 Палестинци се убиени во израелската одмаздничка офанзива.

Хаја кажа дека упадот успеал да го врати палестинското прашање во центарот на меѓународното внимание.

Тој ги предводеше делегациите на Хамас во преговорите со Израел за постигнување прекин на огнот во Газа, што би вклучувало размена на Израелците киднапирани од Хамас за Палестинците во израелските затвори.

Тој, исто така, извршуваше и други важни политички задачи за Хамас. Во 2022 година, тој ја предводеше делегацијата на Хамас во Дамаск за да ги поправи односите со поранешниот сириски претседател Башар ал-Асад, кои беа прекинати една деценија претходно кога движењето поддржа во голема мера сунитско востание против Асад, член на малцинската алавитска секта.

Со вчерашниот жесток напад врз лидерите на Хамас во Катар, Израел ги прошири своите воени акции, кои се протегаа низ целиот Блиски Исток, кон арапската држава во Заливот каде што палестинската исламистичка група долго време има своја политичка база. „Денешната акција против врвните терористички лидери на Хамас беше целосно независна израелска операција. Израел ја иницираше, Израел ја спроведе и Израел ја презема целосната одговорност“, кажа израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, тврдејќи дека нападот на суверената држава е оправдан.

Нападот се случи кратко откако вооруженото крило на Хамас, Бригадите Ал-Касам, ја презеде одговорноста за пукањето во кое загинаа шест лица на автобуска станица на периферијата на Ерусалим во понеделник.

Катар, кој заедно со Египет посредуваше во преговорите за прекин на огнот во речиси двегодишната војна во Газа, ја осуди акцијата како „кукавичка“ и ја нарече „флагрантно кршење на меѓународното право“.

„Иако државата Катар го осудува овој напад најостро, таа потврдува дека нема да толерира ова неодговорно израелско однесување и континуирано кршење на регионалната безбедност, ниту каков било чин што ја загрозува нејзината безбедност и суверенитет“, објави портпаролот на министерството за надворешни работи Маџед ал Ансари на мрежата Икс.

Нападот го осуди и генералниот секретар на Обединетите нации Антонио Гутереш кој кажа дека тоа претставува „флагрантно кршење на суверенитетот и територијалниот интегритет на Катар“.

Турција објави дека нападот врз преговарачката делегација на Хамас, додека траат преговорите за прекин на огнот, покажува дека Израел „нема намера да постигне мир, туку да ја продолжи војната“. Според проценката на министерството за надворешни работи на таа земја, ова е јасен доказ дека Израел усвоил „експанзионистичка политика во регионот и дека го користи тероризмот како инструмент на државната политика“.

Папата Лео, кој обично избегнува да зборува без подготовка, вчера изрази невообичаено силна загриженост за последиците од израелскиот напад во Катар. „Во овој момент имаме навистина сериозни вести: израелски напад врз некои лидери на Хамас во Катар“, изјави поглаварот на Римокатоличката црква пред новинарите пред неговата летна резиденција во Кастел Гандолфо. „Целата ситуација е многу сериозна“, кажа папата. „Не знаеме како ќе се одвиваат работите. Навистина е сериозно“.

ТОП ВЕСТИ

ПОСЛЕДНИ ВЕСТИ