Во вежбата, наречена „Јулска бура“, учествуваа 150 брода, 15.000 војници, повеќе од 120 авиони и 10 крајбрежни ракетни системи, кои беа користени за вежбање на противракетна и противподморничка одбрана, обезбедување на пловните патишта и тестирање на нови технологии, вклучително и беспилотни летала.
Поморската парада не се одржа поради страв од украински беспилотни летала.
Руската новинска веб-страница Спутник објави дека акцентот на овогодинешните вежби е на демонстрирањето на моќта и подготвеноста на Русија да ги заштити своите поморски територии, пристаништа и бази.
Арктикот е особено важен за претседателот Владимир Путин, а пред летото тој нареди развојот на Арктикот да биде вклучен во следниот тригодишен буџет за национални проекти, со акцент на подобри сообраќајни и транспортни врски.
Така, со помош на заканите на Трамп дека ќе го купи или анектира Гренланд, Арктикот по кратко затишје се врати во фокусот на интересот на големите сили. Регионот, кој го опфаќа Арктичкиот Океан и околните области, долго време е предмет на договори меѓу осум земји со територија во рамките на Арктичкиот Круг (Русија, САД, Канада, Норвешка, Данска преку Гренланд, Финска, Шведска и Исланд). Немаше поголеми конфликти.
Климатски промени
Сепак, климатските промени почнаа драматично да го менуваат Арктикот, правејќи го подостапен за економска активност.
Мразот се топи со брзина неколку пати поголема од глобалниот просек, отворајќи нови бродски патишта (како што се Северниот морски пат и Северозападниот премин) и правејќи ги ресурсите, како што се нафтата, гасот и ретките минерали, подостапни.
Се проценува дека Арктикот содржи околу 22 проценти од неоткриените, но искористливи ресурси на нафта и гас во светот. Русија е најголемата арктичка сила, контролирајќи над 53 проценти од арктичкиот брег, и го смета за клучен елемент на националната безбедност и економскиот развој, особено преку Северниот морски пат и експлоатацијата на ресурсите.
Од 2014 година, а особено по инвазијата во Украина во 2022 година, Русија ја интензивираше милитаризацијата на регионот, модернизирајќи ги своите бази и Северната флота на полуостровот Коли, каде што се стационирани стратегиски нуклеарни подморници.
За администрацијата на Трамп, Арктикот станува и прашање на стратегиска национална одбрана. Соединетите Американски Држави моментално заостануваат во инфраструктурата (само два мразокршачи во споредба со руските 40), но планираат брзо да изградат уште 30. Соединетите Американски Држави, исто така, го гледаат Арктикот како простор за спротивставување на руското и кинеското влијание.
Нов играч на Арктикот е Кина. Иако не е арктичка држава и е само повремена членка на Арктичкиот совет, Кина се прогласува за „блискоарктичка држава“ и инвестира во научни истражувања, инфраструктура и енергетски проекти, особено во соработка со Русија.
Интересите на Кина се фокусирани на Северниот морски пат, што би ги намалило трошоците за транспорт помеѓу Азија и Европа, како и пристапот до ресурси како што се ретките метали. Присуството на Кина предизвика загриженост кај западните сили за потенцијалните безбедносни импликации, како што е двојната употреба на инфраструктурата.
Каматниот пазар
Досега, несогласувањата околу Арктикот во голема мера беа решавани мирно. Вистинската пресвртница дојде по руската инвазија на Украина и последователното влегување на Финска и Шведска во НАТО. Сега, седум од осумте арктички држави се во НАТО. Тоест, сите освен Русија.
Д-р Лосон Бригам, професор на Универзитетот на Алјаска во Фербанкс, вели:
„Арктикот стана сцена за милитаризација повеќе од кога било. Невозможно е да се замисли реална безбедносна соработка со Русија во скора иднина. Дојде до целосен распад на довербата и протоколот.“
Центарот за стратегиски и меѓународни студии (ЦСИС), со седиште во Вашингтон, во извештај наведува дека е јасно дека Русија има долгорочен стратегиски план за Арктикот, вклучително и вооружување, бидејќи ја гледа доминацијата во овој дел од светот како основа за својата идна стратегиска безбедност.
Во целата приказна се вклучи и Германија, која планира до крајот на 2025 година да испрати воени бродови за контрола на арктичките води. Оваа одлука ја објави министерот за одбрана Борис Писториус на 30 јуни, за време на неговата посета на Данска.
„Поморските закани се зголемуваат… Русија го милитаризира Арктикот. Сè повеќе руски подморници се присутни во областа“, рече тој во Копенхаген.
Земјите од НАТО се подготвуваат, но тоа е премногу бавно, и не дека нема да го стигнат воениот потенцијал на Русија во арктичката зона, но јазот може да биде уште поголем, вели Никлас Гранхолм од Шведската агенција за истражување на одбраната:
„Русија има огромна геостратегиска предност на Арктикот поради нејзината крајбрежна линија, инфраструктурата и децениското искуство во регионот. Нивната Северна флота, модернизираните бази и флотата на мразокршачи им овозможуваат да доминираат.“
Аналитичарите веруваат дека на Арктикот во блиска иднина е малку веројатна вистинска војна, бидејќи таа би била исклучително скапа и логистички тешка. Но тензиите, инцидентите и заканите ќе се зголемат.
Целокупната моментална ситуација на Арктикот ја сумираше д-р Андреас Остхаген од Арктичкиот институт во Норвешка:
„Руското однесување во Украина се прелеа на Арктикот. Иако ескалацијата е малку веројатна, повеќе не сме во политички вакуум. Арктикот сега е геополитичка реалност.“
