„Слушнав нешто (за Јадар). Многу е важно за бизнисот работите да бидат предвидливи. Таму (Рио Тинто) имаа некои рокови, планови, инвестираа нешто и ништо од тоа. Одат подалеку од планот, а литиумот сè уште не е ископан. И тоа не е единствениот проект во Европа, има и други кои се подобро подготвени или се попредвидливи.“
Судбината на планираното рударење литиум беше една од темите на панел-дискусијата која се одржа во Берлин (11 септември) во просториите на ДГАП. На точно истото место каде што пред единаесет години, тогашниот (нов) премиер на Србија Александар Вучиќ најави силни напори насочени кон приближување на неговата земја кон Европската Унија, панелистите синоќа заклучија дека денешната Србија на Вучиќ се оддалечува од ЕУ.
На панелот, Милан Нич презентираше кратка анализа на ДГАП за моменталната состојба во Србија. И со поразителни заклучоци. Во тој труд може да се прочита како Србија од фактор на стабилност се претвора во фактор на нестабилност во регионот и дека Вучиќ „не е во состојба да ги реши проблемите на Србија, ниту да понуди политички отстапки“ на широкото народно движење кое се побуни против моменталната влада. Нич бара поактивна улога од германската влада во решавањето на кризата во Србија. Но, како треба да изгледа таа улога?
„Мислам дека федералната влада мора да даде изјава. Досега тие немаа јасен став. Мислам дека министерот за надворешни работи Јохан Вадефул може и мора да игра голема улога како претставник на ЦДУ, владејачката партија во Берлин, но која е исто така дел од ЕПП, каде што се и „напредњаците“ на Вучиќ“, смета експерт од ДГАП, водечката германска аналитичка група во областа на надворешната политика.
Кризата во Србија не се намалува, туку се продлабочува, додава Нич во интервјуто за Дојче веле: „Мислам дека Германија треба да ја поддржи Марта Кос, како комесарка која имаше јасни ставови“.
Тилман Кубан, претставникот на ЦДУ од Бундестагот, исто така требаше да учествува во дискусијата. Тој веќе ја посети Србија, каде што го пофали планираниот проект за рударење литиум. Сепак, тој го откажа учеството на панелот во последен момент. Како што потврди неговата канцеларија за ДВ, причината беа „итните обврски“ во Бундестагот.
Наместо него, во ДГАП зборуваше Мануел Сарацин (Зелена партија), комесар на поранешната германска влада за Западен Балкан. Тој кажа дека не е тешко да се разбере моменталната ситуација во Србија, имајќи го предвид, како што рече, префрлањето на власта во канцеларијата на претседателот на Србија: „90 отсто од работите во земјата одат преку неговата маса“.
Сарацин верува дека „е во тек голем тест“ за целиот регион на Западен Балкан, со оглед на „големиот број играчи“ кои сакаат да го прошират своето влијание. Зборувајќи за политиката на балансирање на српскиот претседател, поранешниот претставник на Зелените во еден момент кажа дека „има чувство дека Вучиќ веќе се одлучил на едната страна“. Како што вели, заминувањето на Вучиќ во Москва на Денот на победата бил јасен сигнал за Сарацин.
Во таа ситуација, зошто Берлин не игра поактивна улога во регионот? И колку е важен Балканот денес на листата на приоритети на новата федерална влада, со оглед на сите геополитички превирања во светот?
„Прво: не игра поактивна улога затоа што така е полесно. И второ: затоа што имаат многу големи геополитички проблеми, Украина, можеби токму сега дојде критичен момент во дипломатијата во врска со примирјето во војната. Приоритетите на Балканот не се она што беа во Берлин порано. Немаат политичка енергија или внимание за тоа, но пред сè е полесно ако не се во преден план“, вели Милан Ниќ за Дојче веле.
Газела Пудар Драшко, директорка на Институтот за филозофија и социјална теорија на Универзитетот во Белград, и Раша Недељков, програмски директор на ЦРТА, исто така се појавија на панелот во просториите на ДГАП. Тие ги запознаа учесниците на панелот со моменталната состојба во Србија и ги презентираа резултатите од истражувањето за политичките ставови на младата генерација во нивната земја.
Пудар Драшко изјави дека интересот на актерите од странство и повиците за преземање поактивна улога во решавањето на кризата „ги охрабруваат граѓаните“ на Србија.
„Ова им покажува дека нивната борба не е невидлива и дека она што го сакаат, а тоа е правда, се институции што функционираат, тоа е владеење на правото, дека тоа се гледа токму како борба за европски вредности што сите треба да ги споделуваат. Тоа е охрабрување за нас да продолжиме да се бориме за промени во Србија“.
