Трамп утрешниот ден веќе го нарече „Ден на ослободувањето“, а мерките би претставувале најголема ескалација на трговскиот конфликт кој почна веднаш по неговото преземање на должноста на 20 јануари. Први на удар беа Канада, Мексико и Кина, потоа следеа универзални царини на челикот, алуминиумот и автомобилите, а сега фокусот е главно на Европската Унија.
До сега Европската комисија, извршното тело на ЕУ, одговараше во духот на традиционалниот пристап „напад за напад“ – со царини на познати американски марки како мотоциклите на Харли Дејвидсон и бурбонот. Но со заканата на Трамп за дополнителни казни, не само поради постоечките царини туку и поради европските технолошки регулативи, Брисел е спремен да го засили одговорот.
Во фокусот сега се наоѓаат американските услуги – банките како Џ.П. Морган и Банката на Америка, како и технолошките џинови како Икс (поранешен Твитер), Гугл и Амазон.
„Сигурно не исклучуваме посилен, подобар и покреативен одговор преку секторот на услуги или интелектуалната сопственост. Сите опции во моментов се на маса“, кажа функционер на ЕУ кон средината на март.
Иако ЕУ во трговската размена со САД има вишок извоз (особено автомобили, фармацевтски производи и храна), кога се услугите во прашање, ситуацијата е обратна – ЕУ повеќе увезува. Тоа, според аналитичарите, ѝ дава дополнителна преговарачка моќ.
„Американските технолошки џинови, финансиските институции и фармацевтските компании се длабоко вкоренети во Европа“, вели Тобијас Герке од Европскиот совет за надворешни односи. „Ако Америка има поголем стап, Европа има многу остри каменчиња кои може да ги фрли“.
Ако Трамп навистина воведе универзални реципрочни царини, Европската комисија планира одговор во вредност до 26 милијарди евра во американски извоз, откако веќе се воведени противмерки на царините за челикот и алуминиумот.
Но, како што истакнуваат дипломатите, листата на роба е ограничен. Следниот логичен чекор е насочување кон услугите, на пример преку поостро регулирање на технолошките платформи, оданочување на финансиските трансакции или отежнување на издавањето дозволи за работење во ЕУ.
Како конкретен пример се истакнува законот за дигитални пазари со кој Брисел се обидува да ја ограничи моќта на доминантните технолошки играчи. Комисијата уште оваа недела би можела да одлучи дали Епл и Мета ги кршат тие правила.
Како крајно средство ЕУ може да посегне по таканаречениот инструмент против присилување, законот кој овозможува широка палета противудари ако се заклучи дека американските мерки се претерани.
И покрај спремноста за одговор, европските функционери и бизнис заедницата повикуваат на претпазливост. „Проблемот е што тие алатки на моќ всушност не се алатки на моќ“, вели Луиза Сантос од Бизнис Јуроп. „Нашите економии се толку поврзани што, со воведувањето царини на услугите, веројатно ќе си наштетиме сами на себе“.
Брисел засега се надева на продолжување на дијалогот со Вашингтон. Комесарот за трговија Марош Шефчович се обидува со американските колеги да договори рамки за преговори штом новата тура санкции ќе стапи на сила.
„Не сакаме да преминеме од трговски конфликти во безбедносни. Тие веројатно не сакаат од трговија во технологија. Ако веќе се бориме, барем да знаеме во кој ринг“, кажа еден европски дипломат.
