Разузнавачките оперативци поддржани од Москва се обвинети за сè почести провокации против земјите-членки на НАТО – од подметнување пожари и кибер-напади до саботажа на инфраструктурата и упади со беспилотни летала – во она што безбедносните служби на ЕУ го нарекуваат координирана кампања насочена кон дестабилизација на европските сојузници на Киев.
Според предложените правила, руските дипломати стационирани во главните градови на ЕУ ќе мора однапред да ги известат другите влади за своите планови за патување доколку имаат намера да ја преминат границата на земјата каде што се акредитирани.
Иницијативата, предводена од Чешка, е дел од новиот пакет санкции што Брисел ги подготвува како одговор на целосната инвазија на Русија во Украина. Пакетот мора едногласно да биде одобрен за да стапи во сила. Унгарија, последната земја што се спротивстави на мерката, го повлече своето вето, рекле две лица запознаени со преговорите, според Фајненшл тајмс.
Но усвојувањето на законот може да биде одложено поради спор околу предлогот на Австрија да се вклучи мерка за укинување на санкциите врз средствата поврзани со рускиот олигарх Олег Дерипаска во пакетот за компензација на штетите што австриската банка Рајфајзен мораше да ги плати во Русија.
Амбасадорите од најмалку десетина други главни градови минатата недела изјавија дека не можат да го поддржат пакетот ако биде вклучен предлогот на Австрија, рекле официјални лица. Понатамошните разговори се закажани за среда.
Разузнавачките агенции на ЕУ велат дека руските шпиони што се претставуваат како дипломати често водат агенти или операции надвор од нивната земја домаќин за да избегнат надзор од страна на контраразузнавачките структури.
„Тие се формално стационирани во една земја – но работат во друга“, рече висок дипломат на ЕУ, цитирајќи разузнавачки извештаи. „Безбедносните служби на земјата домаќин знаат што прават, но ако ја преминат границата, многу е потешко да се следат.“
Чешката влада, особено, лобира за ограничувања од мај минатата година. Прага протера неколку руски дипломати осомничени за помагање на разузнавачките активности. Сепак, стотици од нив остануваат акредитирани во соседна Австрија, од каде што можат легално да ја преминат границата во Чешка.
Јан Липавски, чешкиот министер за надворешни работи, рече дека ограничувањата се потребни за повторно воспоставување реципроцитет.
„Не постои ‘Шенген за Русија’, па затоа нема смисла руски дипломат акредитиран во Шпанија да доаѓа во Прага кога сака“, изјави тој за ФТ. „Треба да применуваме строг реципроцитет при издавањето краткорочни дипломатски визи во согласност со Виенската конвенција.“
Чешка Република претрпе еден од најлошите руски саботажни напади на територијата на ЕУ во 2014 година, кога во експлозии во складиште за муниција во Врбјетице загинаа две лица. Прага го припиша нападот на агенти на руската воена разузнавачка служба ГРУ.
