Скоро секоја недела светот прави уште еден чекор кон вештачката суперинтелигенција (АИ).
Најмоќните АИ-модели денес можат да извршуваат неверојатен опсег на задачи – од пишување детални извештаи до создавање видеосодржина по барање. Таканаречените „халуцинации“ (неточности во генерирањето содржина) стануваат сѐ помал проблем.
Не е ни чудо што многу луѓе сѐ повеќе се плашат дека наскоро ќе бидат отпуштени. Во почетокот на оваа година глобалните пребарувања на Гугл за фразата „АИ-невработеност“ достигнаа највисоко ниво на сите времиња. Во градовите како Лондон и Сан Франциско, прашањето „Колку уште мислиш дека ти остана?“ стана вообичаена тема на разговор.
Но прашањето е дали ЧетГПТ навистина некому му ја одзема работата?
Многу коментатори тврдат дека ја одзема. Тие често се повикуваат на неодамнешното истражување на Карл Бенедикт Фреј и Педро Ланос Паредес од Универзитетот Оксфорд, кое укажува на врска помеѓу автоматизацијата и сѐ помалата побарувачка за преведувачи. Но официјалните податоци на САД, исто така, покажуваат дека бројот на луѓето вработени во толкување, преведување и слични занимања е зголемен за 7 отсто од лани.
Други укажуваат на компанијата Кларна, фирма за финансиска технологија што претходно се фалеше дека користи вештачка интелигенција за автоматизирање на услугите на клиентите. Но сега прави пресврт. „Секогаш ќе има опција да разговарате со човек, ако сакате“, изјави неодамна нејзиниот извршен директор Себастијан Шемјатковски.
Други продолжуваат да ги пребаруваат макроекономските податоци во потрага по знаци на АИ-апокалипса на работните места.
Една популарна мерка е соодносот меѓу стапката на невработеност кај неодамнешните дипломирани факултети и вкупниот просек во САД. Младите дипломци сега имаат поголема веројатност да бидат невработени отколку просечниот работник. Објаснувањето е дека тие имаат тенденција да вршат почетнички задачи во индустриите базирани на знаење – како правни асистенти или правење презентации во консултантски фирми. Ова се видовите работни места што вештачката интелигенција може добро да ги заврши. Значи, можеби вештачката интелигенција ги елиминираше овие работни места?
Па не. Податоците едноставно не одговараат на ниту една логична претпоставка. „Релативната невработеност“ на младите дипломци почна да расте уште во 2009 година, долго пред да се појави генеративната АИ-технологија. А нивната реална стапка на невработеност, од околу 4%, сè уште е ниска.
Навраќајќи се на мерката што ја воведовме во 2023 година, вели Економист, ги анализираме податоците за вработеноста во САД по занимање, фокусирајќи се на видовите работници за кои често се верува дека се загрозени од вештачката интелигенција. Тоа се работници – луѓе што работат како поддршка во заднината, финансиски операции, продажба и слични области. И овде се појавува слична шема: не наоѓаме докази за негативно влијание од вештачката интелигенција. Всушност, спротивното – уделот на работниците во канцеларискиот сектор е благо зголемен во текот на изминатата година.
Севкупно, стапката на невработеност во САД останува ниска – 4,2%. Растот на платите останува доста силен, што е тешко да се усклади со тврдењето дека вештачката интелигенција ја намалува побарувачката за работна сила. Трендовите надвор од САД посочуваат во слична насока. Растот на платите во Британија, еврозоната и во Јапонија е силен. Во 2024 година стапката на вработеност на ОЕЦД – која го мери процентот на работоспособни луѓе што всушност се вработени – достигна историско високо ниво.
Постојат две спротивставени објаснувања за овие трендови. Првото е дека, и покрај постојаните најави дека компаниите ја воведуваат вештачката интелигенција во секој аспект од својот бизнис, многу малку всушност користат вештачка интелигенција за сериозна работа. Официјалните статистички податоци покажуваат дека помалку од 10% од американските фирми користат вештачка интелигенција за производство на стоки и услуги.
Второто објаснување е дека дури и кога компаниите воведуваат вештачка интелигенција, тие не ги отпуштаат вработените. Вештачката интелигенција може едноставно да им помага на работниците да ја завршат својата работа побрзо, наместо да ги прави одвишни.
Какво и да е објаснувањето, засега нема причина за паника, заклучува Економист.
