Вака отприлика најавува новиот германски министер за надворешни работи, Јохан Вадефул, дека новата германска влада во иднина треба да инвестира дури пет отсто од бруто домашниот производ во одбраната. Тој ова го изјави на состанокот на министрите за надворешни работи на НАТО во турска Анталија.
Германија, според министерот, го поддржува предлогот на генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, да се издвојат 3,5 отсто за воени потреби, а дополнителни 1,5 отсто за одбранбена инфраструктура.
Конечната одлука и плановите на сите членки на НАТО веројатно ќе бидат соопштени дури на самитот на НАТО на крајот на јуни во Хаг.
И канцеларот Фридрих Мерц во своето обраќање пред Бундестагот објави дека сака да го развие Бундесверот во „конвенционално најсилната армија во Европа“.
Но, и други европски земји поставија амбициозни цели:
Полска: Бедемот на источното крило
Со години, Полска интензивно инвестира во вооружените сили со цел да стане најсилната копнена сила во Европа. Минатата година, 4,12 отсто од БДП отидоа во буџетот за одбрана.
Главната цел на Варшава е да биде ефикасно вооружена, за Русија да не ни помисли да ја загрози нејзината територија.
Полската армија моментално има околу 150.000 војници во професионалната армија и територијалната одбрана. До 2035 година, тој број треба да се зголеми на 300.000.
Во тек е опремување со модерна воена опрема: повеќе од 600 тенкови – нарачани, меѓу другото, од Јужна Кореја и Соединетите Американски Држави – потоа ракетни системи ХИМАРС, беспилотни летала, а во иднина борбени авиони Ф-35 треба да станат опрема на пешадијата и воздухопловството на Полска.
Од друга страна, полската морнарица се смета за релативно слаба.
Германија: Од нестабилност до водечка улога?
Најавеното зголемување на трошоците за одбрана на пет отсто од БДП би означило историски пресврт во безбедносната политика.
Од крајот на Студената војна, Сојузна Република Германија инсистираше на меѓународна соработка, дипломатија и „култура на воена воздржаност“. Пресвртницата беше означена со говорот на канцеларот Олаф Шолц на 27 февруари 2022 година, три дена по рускиот напад на Украина, познат како најава за „нова ера“ (Zeitenwende).
Веднаш потоа, германската влада воспостави посебен фонд од 100 милијарди евра за Бундесверот. Редовните расходи за одбрана за 2024 година изнесуваат околу 90 милијарди евра, што е околу 2,1 отсто од БДП. Зголемувањето на пет отсто би значело годишен буџет за одбрана од над 160 милијарди евра.
Двојно поголемите трошоци сигурно би претставувале голем товар за државниот буџет, а засега не се обезбедени дополнителни средства.
Бундесверот во моментов има околу 182.000 активни војници. Министерството за одбрана планира зголемување на најмалку 203.000 до 2031 година, додека повремено се спомнува целта од 240.000.
Модернизацијата ги опфаќа сите гранки на војската: старите тенкови, авиони и воени бродови треба да се заменат, а акцентот е ставен на дигитализација и подобрување на командниот синџир. Бидејќи дури и во германските арсенали, многу оружје и опрема постојат „само на хартија“ бидејќи во минатото немало пари за нивно одржување.
Клучните индустриски актери во Германија се Рајнметал, Ербас дифенс енд спејс и Дил груп, но во тој сектор меѓународната соработка е сè поизразена бидејќи извозот е исто така исклучително важен.
Франција: Нуклеарна сила со глобални амбиции
Франција е единствената нуклеарна сила во ЕУ и води стратегија на глобално присуство и воена независност. Во армијата служат околу 203.000 војници, од кои 175.000 се членови на единици како што е Жандармеријата и околу 26.000 резервисти.
Француската морнарица го има нуклеарниот носач на авиони Шарл де Гол и стратегиски подморници, со што има силен нуклеарен капацитет. Борбените авиони „рафал“ обезбедуваат воздушна супериорност, а се опремени и за употреба на нуклеарно оружје.
Претседателот Емануел Макрон значително го зголеми буџетот за одбрана откако ја презеде функцијата во 2017 година. Во драматично телевизиско обраќање на почетокот на март, тој детално ја опиша „руската закана“, според него, надвисната над Европа. Затоа, францускиот буџет за одбрана треба речиси да се удвои.
Франција во минатото имаше сличен воен буџет како Германија, но го користеше за изградба на борбено поефикасна армија – не само благодарение на државните поттикнувања за одбранбената индустрија и државната косопственост.
Британија: Добро вооружена, но ранлива
Со цел од речиси 2,4 отсто од БДП, Велика Британија планира да ги зголеми трошоците за одбрана, со акцент на високотехнолошка опрема: беспилотни летала, вештачка интелигенција и ласерски системи.
Кралската морнарица има два носачи на авиони, иако само еден е во функција. Воздухопловните сили се високо модернизирани – нивното јадро е составено од американски борбени авиони Ф-35Б, од кои британската влада планира да набави вкупно 138.
Сепак, британските вооружени сили од околу 140.000 активни војници се релативно мали. За разлика од многу земји од ЕУ, во моментов не се предвидуваат поголеми зголемувања на персоналот.
Премиерот Кир Стармер нагласува лојалност кон сојузите и глобална подготвеност за интервенции. Британската воена опрема во голема мера зависи од американската технологија, особено кога станува збор за нуклеарното оружје на подморниците.
Италија: Сила на море и во воздух, слаба на копно
Со 1,49 отсто од БДП според податоците на НАТО за 2024 година, Италија е сè уште под моменталната цел од два проценти.
Сепак, со 165.000 активни војници, два носачи на авиони и силни воздушни сили што вклучуваат „еурофајтер“ и Ф-35, Италија спаѓа во категоријата на најтешки воени борбени авиони во Европа.
Сепак, копнените сили се сметаат за застарени и имаат очајна потреба од реформа. Премиерката Џорџа Мелони сака Италија да стане најмоќна тенковска сила во Европа.
За таа цел, од Рајнметал беа нарачани повеќе од 1.000 борбени и повеќенаменски тенкови. Стратегискиот фокус на Италија е Медитеранот и безбедноста на глобалните трговски патишта.
Глобалниот баланс на моќ останува непроменет
И покрај милијардите евра инвестирани во вооружување во Европа, глобалниот редослед на воените сили нема значително да се промени на среден рок. САД се уште се на чело, а потоа следат Русија, Кина и Индија.
Првата европска сила – Британија – е едвај на шестото место. Франција е следна на деветтото место, а Германија моментално е на единаесеттото место.
Платформата Глобал фајрпауер ја споредува воената сила на земјите според повеќе од 60 индикатори – од бројот на тенкови, поморскиот капацитет, до големината на военоспособната популација – за да се добие сеопфатна слика за глобалната воена моќ.
