Главната тема на дневен ред е дигиталното евро – предложената електронска верзија на готовина што предизвикува жесток отпор од банките и десничарските политичари, пишува Политико.
Дебатата се загрева бидејќи земјите членки на Европската Унија се обидуваат да постигнат договор за функционирањето на дигиталното евро до крајот на годината, но одобрувањето од Европскиот парламент, каде што се очекуваат сериозни преговори оваа есен, ќе биде клучно.
Во својата суштина, дигиталното евро не е само нов метод на плаќање, туку проект со длабока геополитичка позадина. Во свет каде што готовината полека исчезнува, ЕЦБ се плаши од губење на монетарната моќ.
Поради тоа силно го промовира дигиталното евро, тврдејќи дека пасивноста би ја оставила Европската Унија зависна од американските гиганти за картички како Виза и Мастеркард. Дополнителна закана се компаниите за технологија кои се жедни за податоци, како што се Мета, Епл или Икс, кои би можеле да го преземат пазарот на плаќања и да ја остават Европа на милост и немилост на странски интереси.
Загриженоста дополнително се зголеми со враќањето на Доналд Трамп во Белата куќа, кој не покажува воздржаност во користењето на компаниите за постигнување политички цели. Трамп, исто така, го потпиша таканаречениот „Закон за генијалност“, закон насочен кон забрзување на развојот на криптоимотот познат како „стабилни криптовалути“.
За разлика од нестабилните криптовалути како Биткоин, вредноста на стабилните монети е поврзана со некоја традиционална валута, обично американскиот долар. Ова ги прави стабилни и директна закана за валути како еврото, особено во меѓународните плаќања.
Притисокот е огромен, па затоа ЕЦБ го зајакнува лобирањето. Во текот на септември се организираат семинари за европратениците, а во посета им доаѓа и главниот предлагач на проектот, Пјеро Чиполоне. Тој ќе има можност за промоција на состанокот на министрите за финансии на ЕУ и гувернерите на централните банки во Копенхаген.
Сепак, најголемиот предизвик за ЕЦБ во моментов не се министрите, туку еден човек – централно-десничарскиот шпански европратеник Фернандо Наварете. Поранешниот централен банкар е задолжен за водење на преговорите за правната рамка во Парламентот, а проблемот е што е исклучително скептичен кон целиот проект.
Наједноставно кажано, дигиталното евро е виртуелна верзија на единствената европска валута. Концептот на дигитални валути на централните банки (ЦБДЦ) постои со години, но ЕЦБ сериозно почна да го развива во 2019 година, по неуспешниот обид на Мета (тогаш Фејсбук) да лансира сопствена глобална виртуелна валута.
Дигиталното евро би го издавала ЕЦБ, би имала иста вредност како физичките пари и би служела како додаток на готовината и картичките. Би го користеле за плаќање на стоки и услуги или за испраќање пари до пријатели, а дигиталните евра би се чувале во апликацијата „дигитален паричник“ во паметниот телефон. ЕСБ би водела евиденција за сопственост, па би било невозможно да се изгуби.
Клучната разлика е во тоа што дигиталното евро би било законско средство за плаќање издадено од централна банка и, барем теоретски, не би барало комерцијална банка. Тоа е револуционерна промена.
Парите што ги чувате на вашата банкарска сметка денес всушност не се во државната каса; банката најчесто ги позајмува преку заеми и хипотеки. Она што го имате е ветувањето на банката да ви го исплати тој износ по барање. Банките се потпираат на фактот дека сите клиенти нема да ги побараат своите пари одеднаш, бидејќи тоа би довело до колапс.
Дигиталното евро би функционирало сосема поинаку. Навистина би било во вашиот (дигитален) трезор и никој друг не би можел да го позајми. Едно дигитално евро во вашиот дигитален паричник би било исто толку реално како монета од евро во вашиот џеб. Бидејќи ЕЦБ би водела евиденција за сопственоста, тоа би било побезбедно од готовина што би можела да биде украдена, изгубена или уништена.
Затоа, плаќањата би биле поедноставни. Наместо вашата банка да спроведува комплицирана трансакција со банката на продавачот, со Виза или Мастеркард како посредник, едноставно би испраќале дигитални евра од вашиот паричник директно до паричникот на продавачот. Тоа би било како предавање готовина, без потреба од посредници. Накратко, дигиталното евро би ставило крај на доминацијата на приватниот сектор во дигиталните плаќања.
Проектот во моментов е заглавен во политичките лавиринти на Брисел. Иако дигиталното евро е идеја на ЕЦБ, конечната правна рамка мора да ја усвојат владите членки и Европскиот парламент, што ја вовлекува целата приказна во политиката. Пратениците, на пример, изразија загриженост дека владите би можеле да го користат дигиталното евро за шпионирање на граѓаните, нешто што ЕЦБ цврсто го отфрла.
Банкарската и финансиската индустрија честопати го нарекуваат проектот „решение во потрага по проблем“. Тие се плашат дека ќе ги сносат трошоците за имплементација на потребната инфраструктура и дека воведувањето на дигиталното евро би можело да ги задуши идните иновации во индустријата за плаќање.
Таквото лобирање дава плод. Веќе спомнатиот пратеник Наварете го нарече дигиталното евро „последно прибежиште“ и „нуклеарна закана“ што треба да ја принуди индустријата сама да развива подобри прекугранични решенија.
Парламентот е само една од пречките. Службениците во Советот на ЕУ, кој ги претставува земјите членки, имаат намера да ја дефинираат својата преговарачка позиција до крајот на годината. Тие исто така ја држат ЕЦБ во неизвесност, особено затоа што Советот сака да го има последниот збор за ограничување на износот што граѓаните би можеле да го држат во дигитални евра, со цел да се спречи масовен егзодус на пари од комерцијалните банки.
Отворени се и други прашања, како на пример дали банките треба да добијат надомест за дистрибуцијата на дигиталното евро и адаптацијата на нивните системи. Земји како Германија и Холандија, загрижени за приватноста, бараат највисоки стандарди за заштита од надзор, додека Белгија не сака да го поддржи проектот ако дигиталното евро не може да се користи офлајн.
Централните банкари долго време се потпираа на говори и неформални разговори за да влијаат врз политиката, но со дигиталното евро тоа не е доволно. Со враќањето на Трамп на власт во САД, ЕЦБ е принудена да се повлече од својата „висока кула “ и директно да влезе во политичката арена, смета Политико.
Сето ова најавува жестока дебата во наредните месеци, но со оглед на тоа што Парламентот не планира да усвои конечен став пред мај следната година, веројатно нема да плаќаме со дигитални евра пред 2028 година.
