Украинскиот претседател Володимир Зеленски, според еден британски весник, им кажал на европските лидери дека мора да го отфрлат секој договор предложен од Доналд Трамп, според кој Украина би отстапила дополнителна територија – но дека на Русија може да ѝ се дозволи да задржи дел од земјата што веќе ја зела.
Ова би значело замрзнување на линијата на фронтот на нејзините сегашни позиции и де факто предавање на териториите што Русија ги држи во Луганск, Доњецк, Запорожје, Херсон и Крим.
Омекнувањето на преговарачката позиција доаѓа пред разговорите меѓу Трамп и Владимир Путин во петок на Алјаска.
„Планот може да се однесува само на сегашните позиции кои ги држат армиите“, кажа еден западен функционер, опишувајќи ја забрзаната викенд-дипломатија меѓу Киев и неговите сојузници, објави весникот.
Украина и Европа се сè повеќе загрижени дека Трамп и Путин би можеле да преговараат за крај на долготрајната војна без Зеленски.
„Имам многу стравови и многу надежи“, кажа полскиот премиер Доналд Туск во понеделникот. Тој додаде дека американските претставници ветиле дека ќе се консултираат со европските лидери пред средбата меѓу Трамп и Путин.
Најголемата загриженост во Европа е наводниот мировен план поддржан од Москва, кој вклучува замрзнување на фронтовските линии во југоисточна Украина доколку Киев се согласи да се повлече од деловите на Доњецк и Луганск што сè уште ги контролира.
Европските дипломати наведуваат дека немало значителна промена во целокупните воени цели на Путин, кој има за цел да ја собори прозападната украинска влада и да ја замени со проруски режим.
Според извештајот на Институтот за проучување на војната со седиште во Вашингтон, Русија продолжува да се стреми кон „целосна капитулација“ на Киев, вклучително и блокирање на членството во НАТО и демилитаризација на земјата.
Во понеделник вечерта, Зеленски кажа дека нема знаци дека Русија се подготвува да ја заврши војната, и покрај претстојните мировни преговори.
„Напротив, тие ги распоредуваат своите војници и сили на начин што укажува на подготовка на нови офанзивни операции“, тврди тој, повикувајќи се на извештаи на украинската разузнавачка служба.
Украина, иако е подготвена да отстапи дел од територијата, пишува Дејли Телеграф, би се согласила на мировен договор само ако добие силни безбедносни гаранции во форма на испораки на оружје и пат кон членство во НАТО.
Европските престолнини одлучија да ја поддржат визијата на Киев за можна територијална размена со цел да го убедат Трамп дека постои единствена позиција „Украина плус Европа“ која ги отфрла отстапките за територијата што ја држи Украина.
„Европејците сега ја разбираат својата улога како поддршка на Украина во однос на дипломатските преговори“, вели западниот функционер. „Тоа е поттик за моралот и ја зајакнува преговарачката позиција на Украина за да не се чувствува сама“.
„За Полска и нашите партнери е јасно дека националните граници не можат да се менуваат со сила“, порача Туск на прес-конференција во понеделникот. „Руската војна против Украина не смее да му користи на агресорот“.
Францускиот претседател Емануел Макрон и германскиот претседател Фридрих Мерц дадоа слични изјави во текот на викендот во поддршка на цврст став против територијалните отстапки.
Во заедничката декларација на лидерите на Европската комисија, Франција, Италија, Британија, Полска и Финска се наведува дека „сегашната линија на контакт треба да биде почетна точка за преговорите“.
Се очекува европските лидери да разговараат со Трамп во среда за да му го презентираат својот став. Во понеделникот, американскиот претседател изјави дека ќе се обиде да врати дел од територијата на Украина за време на состанокот со Путин на Алјаска.
Ќе има, како што рече, „некоја размена, некаква промена на територија“, додавајќи: „Русија окупираше голем дел од Украина. Ќе се обидеме да вратиме дел од таа територија на Украина“.
Трамп изјави дека во петок ќе има „воведен состанок“ со цел да се убеди Русија да ја прекине војната. „За две минути ќе знам дали може да се постигне договор, бидејќи тоа е она што го правам. Јас склучувам договори“.
Тој додаде дека можеби прво ќе го покани Зеленски „од почит“, а потоа и европските лидери, по состанокот со Путин.
Ништо од ова не ја исклучува можноста претседателот на Украина да донесе тешка одлука да ја отстапи територијата што веќе ја држат руските сили, пишува Дејли Телеграф.
Европските претставници веруваат дека Зеленски има политички простор меѓу растечкиот број гласачи кои би прифатиле отстапување на земјата на Москва како цена за завршување на војната.
Сепак, Киев не може да си дозволи да изгуби дополнителна територија, особено во источен Доњецк, бидејќи тоа би им овозможило на руските сили да ги заобиколат утврдувањата изградени по војната во Донбас во 2014 година.
Претседателот на Украина би морал да го избалансира и фактот дека уставот на земјата го спречува да отстапи територија без да одржи референдум на национално ниво.
Трамп го критикуваше Зеленски за одбивање отстапки, велејќи во понеделникот: „Малку ме мачи што Зеленски вели: „Морам да добијам уставно одобрение“. Мислам, тој има одобрение да оди во војна и да убива, но му треба одобрение да тргува со територија?“
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, ја опиша одлуката како предизвик „како да се справиме со фактот дека Русите моментално ја држат украинската територија“.
„Клучно е дека, кога станува збор за држење на украинска територија, може да постои фактичка ситуација, но никогаш не можеме да ја прифатиме во правна, во де јуре смисла“, изјави тој за Си-би-ес.
„Дел од Украина мора да биде на маса, а секоја понатамошна дискусија од таму би била со Украинците кои одлучуваат што сакаат да прават“.
Зеленски претходно ја спомена можноста за размена на територија што ја администрира Украина во руската Курска област. Сепак, руските сили успеаја да ја скршат контролата на Киев врз тој граничен регион, со што се елиминираше тој адут за преговарање.
Претседателот на Украина, исто така, претходно призна дека неговите вооружени сили немаат капацитет да ја вратат територијата што ја држи Москва, но дека по каков било договор, Киев би можел дипломатски да работи за да ја врати земјата под своја контрола.
Русија моментално окупира околу 20 проценти од територијата на Украина според меѓународно признатите граници од 1991 година.
