Актуелниот американски претседател најави воведување големи царини за увоз од голем број земји, вклучително и американски сојузници, конкуренти и противници.
Во говорот што беше мешавина од славење и самопофалба, Трамп потсети на својата долгогодишна поддршка за царините и критиките за договорите за слободна трговија како НАФТА и Светската трговска организација.
Тој порача дека очекува отпор од „глобалистите“ и „посебните интереси“, но ги повика Американците да веруваат на неговите инстинкти. „Запомнете, сите предвидувања на нашите противници за трговијата во последните 30 години се покажаа целосно погрешни“, рече Трамп.
Трамп најави дека ќе воведе царини и до 50 отсто за „најлошите престапници“. Царините за Кина ќе бидат 53 отсто, за Европската Унија и Јужна Кореја 20 отсто, а основната стапка за сите земји ќе биде 10 отсто. Канада засега нема да добие дополнителни тарифи, но нема да добие ниту олеснувања.
Во својот втор мандат, опкружен со советници кои го делат неговиот светоглед и републиканското мнозинство во Конгресот, Трамп е во позиција конечно да го спроведе она што тој го нарекува „трговска политика насочена кон Америка“. Според него, токму таквите политики ги направија САД богата нација пред повеќе од сто години и ќе го направат тоа повторно.
„Со години, чесните американски граѓани мораа да гледаат отстрана додека другите земји стануваа богати и моќни, често на наша сметка“, рече Трамп. „Денес го менуваме тоа. Денеска ќе ја направиме Америка повторно голема – и поголема од кога било досега“, додаде тој.
Но, економските експерти предупредуваат дека потегот на Трамп може да има катастрофални последици. Тие велат дека високите царини ќе се прелеат на американските потрошувачи преку повисоки цени и може да предизвикаат глобална рецесија.
Поранешниот главен економист на Меѓународниот монетарен фонд, Кен Рогоф, изјави за Би-би-си дека шансите САД, како најголема светска економија, да влезе во рецесија сега се зголемени на 50 отсто.
„Тој само што фрли нуклеарна бомба врз глобалниот трговски систем“, рече Рогоф. „Последиците од царините од ова ниво врз американскиот увоз ќе бидат запрепастувачки“, додаде тој.
Потегот на Трамп се заканува и да ги влоши односите со сојузниците. САД се обидуваат да ги зајакнат врските со Јапонија и Јужна Кореја во последниве години како противтежа на Кина. Но, сега овие три земји најавија дека заедно ќе реагираат на американската трговска политика.
Ако успее, Трамп ќе го преобликува глобалниот економски поредок што самите САД помогнаа да се воспостави по Втората светска војна. Ветува дека така ќе го оживее американското производство, ќе создаде нови приходи и ќе ја намали зависноста од глобалните синџири на снабдување кои потфрлија за време на пандемијата на ковид.
Тоа е амбициозен план и многумина го сметаат за целосно нереален. Но, Трамп, кој опсесивно сака да остави длабока трага во историјата, во ова ја гледа можеби својата најголема прилика. Во својот говор тој ден го нарече „ден на американското ослободување“.
Сепак, едно е сигурно. Ако Трамп ја спроведе својата најава до крај, тоа ќе биде историска пресвртница во американската трговска политика. Прашање е само дали ќе остане запаметено како успех или како економски неуспех.
Иако целиот говор беше триумфален и исполнет со самодоверба, на крајот сепак се провлече и мал сомнеж.
„Ќе биде ова ден на кој, се надевам, за неколку години кога ќе погледнете назад ќе кажете: знаете што, тој беше во право“, рече Трамп.
