Џозеф, предавач на Универзитетот Џонс Хопкинс во Вашингтон, за Радио Слободна Европа (РСЕ) изјави дека меѓу причините зошто Вучиќ би можел да прифати членство во НАТО се популарноста на американскиот претседател Доналд Трамп во Србија и фактот дека антивладините протести го ослабнале неговиот авторитет.
„Трамп е исклучително популарен во Србија и е многу влијателна личност. На Вучиќ би му било многу тешко да каже: „Не, не прифаќам“. Покрај тоа, за време на неговиот прв мандат, Трамп се обиде да донесе мир меѓу Косово и Србија – така што тоа не би било ништо ново. Тој го познава регионот и често вели дека запрел војна меѓу Србија и Косово“, кажа Џозеф.
Како друга причина, тој наведе дека Вучиќ е политички ослабен, посочувајќи дека антивладините протести во Србија траат веќе една година и дека е „толку несигурен што не смее да распишува избори, што често го правеше и претходно“.
„Прифаќањето на таков план (за влез во НАТО) целосно би ја променило внатрешнополитичката ситуација. Протестите повеќе нема да бидат во центарот на вниманието, фокусот би се префрлил на тој историски развој. Секако, многу проруски луѓе би го нарекле предавник, но голем дел од опозицијата би го поддржал, бидејќи членството во НАТО значи повеќе реформи, напредок кон ЕУ и крај на политиката на седење на две столчиња“, додаде Џозеф.
Џозеф оцени дека ова сценарио е „целосно остварливо, бидејќи проширувањето на НАТО на Балканот не ги чини САД ништо“.
„Нема закани на Балканот кои НАТО не би можел да ги реши или спречи со сопствено присуство. Затоа, нема ризик за САД. Балканот е веќе опкружен со земји-членки на НАТО. Три од шесте земји од Западен Балкан се во НАТО. Србија е единствената земја во регионот што вели дека не сака членство. Дури и Босна и Херцеговина има формална желба да се приклучи на НАТО, додека Косово, се разбира, многу сака членство“, рече американскиот експерт.
Тој додаде дека, покрај тоа, Србија има добри односи со западниот воен сојуз, дека Србите го поддржуваат КФОР и дека во Белград често бараат мисијата на НАТО на Косово да го зголеми бројот на војници.
„Србија има добри односи со американската армија и командата на НАТО. Ако ги прашате српските генерали приватно, повеќето од нив би сакале членство во НАТО, бидејќи тоа би ја зајакнало индустријата за оружје и муниција во Србија“, кажа Џозеф.
Доколку ѝ понуди на Србија пат кон членство во НАТО, Трамп би го понудил истото и на Косово, смета Џозеф.
„Тоа би значело дека премиерот на Косово ќе мора да го потпише статутот на Заедницата на општини со српско мнозинство (ЗОО), а не само да го проследи до Уставниот суд. Вучиќ со години ја бара таа заедница и тоа би го добил“, кажа Џозеф.
На прашањето за очекуваното противење на четирите членки на НАТО кои сè уште не го признаваат Косово, Џозеф изрази верување дека Грција ќе ја признае независноста на Косово штом премиерот на Приштина го потпише статутот на НАТО.
„Кога Грција ќе го признае Косово, ќе им биде полесно на Романија, Словачка и Шпанија да го следат истиот пат. Но, во оваа фаза, зборуваме само за патот кон членство во НАТО, па затоа не мора да го признаат Косово. Ниту една од четирите земји не мора да го промени својот став. Можеби за три години ситуацијата ќе биде сосема поинаква. Тензиите ќе се намалат, ќе има повеќе трговија и повеќе односи“, кажа Џозеф.
Тој исто така смета дека влезот на Србија во НАТО ќе изврши дополнителен притисок врз рускиот претседател Владимир Путин и дека тоа би претставувало балкански еквивалент на украинското потонување на рускиот воен брод „Москва“.
„Бидејќи Србија е воен брод преку кој Русија го проектира своето влијание врз целиот Балкан. Ако тој брод потоне или ако отплови кон водите на НАТО, тоа би бил огромен удар за Русија, дури и за Кина, бидејќи и Русија и Кина, формално и метафорично, ја гледаат Србија како свој стратегиски партнер и главна платформа за влијание на Балканот“, оцени Џозеф.
Џозеф, експерт за управување со конфликти кој верува дека косовскиот модел би можел да послужи како основа за постигнување мир во Украина, кажа дека главната причина за таков став е фактот што тоа би му одговарало на Путин.
„Најважното и најинтересното нешто во врска со примената на косовскиот модел во Донбас – односно во Украина – е тоа што рускиот претседател Путин го поддржува. Ова е почетната точка, но не и единствената. Путин инсистира повеќе од две децении дека Резолуцијата 1244 (на Советот за безбедност на ООН) мора да се почитува. Путин исто така постојано повторува дека Косово и Украина се иста работа“, кажа Џозеф.
Џозеф, кој ја дискутираше оваа идеја во анализа објавена во академското списание „САИС преглед на меѓународните односи“, наведе дека примената на принципите на Резолуцијата 1244 во Донбас – меѓународна администрација, распоредување на мировни сили и одложување на прашањето за суверенитетот за подоцна – би можела да ѝ обезбеди на Украина безбедносни гаранции, без потреба Киев да ја прифати руската анексија на тој регион.
Тој смета дека Резолуцијата 1244 „го отстрани прашањето за суверенитетот од дискусијата, без да ја негира или прогласи независноста на Косово, но го заврши конфликтот и отвори пат за меѓународна администрација и присуство на мировни сили на Косово“.
„Истиот принцип би се применувал во Донбас, а дискусијата за „кому припаѓа“ би се одложила за подоцна – со иден референдум кој би го решил тоа. Путин ги поддржува референдумите – тој ги организираше и на Крим и во деловите од Донбас контролирани од Русија. Затоа, би му биле понудени две работи кои не ги оспорува: моделот на Резолуцијата 1244 и референдум“, кажа Џозеф.
Тој процени дека со тој модел Путин би можел да добие уште поголема територија – дури и повеќе отколку што предвидува планот на Трамп – вклучувајќи ги и западните делови на Донбас, кои се најчувствителни за Украина, бидејќи со ова, Русија би имала директно влијание врз целата земја и дури би отворила друг правец кон Киев.
„Но, тој би морал да прифати еден услов – сличен на она што го направи Косово.“ Тој би морал да прифати Донбас да биде под администрација на трета страна – или ОН или ОБСЕ“, кажа Џозеф.
Тој додаде дека за Украина тоа би бил „поволен пристап“ бидејќи Киев нема да мора да ја признае руската анексија на Донбас, а статусот на Крим би можел да се остави за подоцнежни преговори.
„Втората причина, и најважна за украинскиот претседател Володимир Зеленски, се безбедносните гаранции. Косовскиот модел би донел меѓународна администрација од ОН или ОБСЕ, што веднаш би ја запрело русификацијата – принудувањето на руски пасоши, воената индоктринација на децата и пречките за раселените лица кои сакаат да се вратат во своите домови. Меѓународните комисии за имот, исто така, би биле формирани под таа администрација“, изјави Џозеф.
