Научниците го открија најстариот директен доказ за џвакање бетел (вид цветно растение од семејството пиперки) во Југоисточна Азија, анализирајќи забен плак стар 4.000 години од гробница во Тајланд.
Откриени се невидливи траги од древната употреба на растението, што укажува дека психоактивните ритуали биле дел од секојдневниот живот долго пред пишаните записи.
Билната мешавина содржи соединенија кои ја зголемуваат будноста, енергијата, радоста и релаксацијата кај корисниците. Иако практиката на џвакање бетел станува сè поретка во модерното време, таа е цврсто вкоренета во општествените и културните традиции илјадници години. Вообичаената последица се темни, црвеникаво-кафеави, па дури и црни заби. Сепак, тоа што забите не се обоени не мора да значи дека луѓето не џвакале бетел.
Истражувачите користеле нов метод за испитување на антички забен плак од бронзеното доба и пронашле докази за џвакање бетел. „Идентификувавме растителни елементи во забниот камен од гробница стара 4.000 години“, изјавија научниците од Универзитетот Чианг Маи во Тајланд. „Ова е најраниот директен биомолекуларен доказ за џвакање бетел во Југоисточна Азија.“
„Докажуваме дека забниот камен може да ги зачува хемиските знаци на употреба на психоактивни растенија илјадници години, дури и кога конвенционалните археолошки докази не постојат“, велат соработниците од Академијата на науките во Калифорнија. „Во суштина, развивме нов начин да го направиме невидливото видливо, откривајќи однесување и практики изгубени 4.000 години.“
На археолошкото наоѓалиште Нонг Рачават од бронзеното доба во централен Тајланд, од 2003 година се пронајдени 156 гробишта. За новото истражување, истражувачите земале 36 примероци од забен камен од шест лица.
Резултатите покажаа дека три од археолошките примероци – сите од катници на иста индивидуа – содржеле траги од ареколин и арекаидин. Овие органски соединенија во бетел за џвакање се присутни и во кафето, чајот и тутунот и имаат изразени физиолошки ефекти врз луѓето. Откритието сугерира дека бетел се џвакал уште пред 4.000 години во Тајланд.
Присуството на соединенија на бетел во забниот камен укажува на повторено консумирање бидејќи овие остатоци се инкорпорираат во минерализираните наслаги со текот на времето преку редовна изложеност.
Иако траги од џвакање бетел се пронајдени во примероци само од една индивидуа, нема докази дека оваа индивидуа имала посебен третман или висок статус или посебно ритуално значење во споредба со другите гробници.
Анализата на забниот камен може да открие однесувања што не оставаат традиционални археолошки траги, можеби фундаментално менувајќи го нашето разбирање за древниот начин на живот и односот меѓу луѓето и растенијата, велат истражувачите. Ова би можело да обезбеди нови сознанија за далечното минато на човечката култура.
Разбирањето на културниот контекст на традиционалната употреба на растенијата е поширока тема што сакаме да ја истражиме, заклучуваат научниците. Психоактивни, лековити и церемонијални растенија често се занемаруваат како дрога, но тие претставуваат милениуми на култура, духовни практики и идентитети на заедницата. Археолошките докази можат да придонесат за современите дебати со признавање на древното културно наследство зад овие практики.
