недела, 7 декември 2025

Големо истражување ги потврди мрачните претчувства за алармантен пад на плодноста: 2,1 дете веќе не е доволно

Со децении се сметаше дека 2,1 дете по жена е доволно за да се одржи и замени населението од генерација на генерација.

Фото: Пиксабej

Објавено на

часот

Сподели

Но, ново истражување објавено во научното списание PLOS One го доведува во прашање ова конвенционално ограничување и тврди дека е потребно значително повеќе за долгорочен опстанок на човечкиот вид – најмалку 2,7 деца по жена.

Пад на плодноста низ целиот свет

Во последните 60 години, светот доживеа драстичен пад на стапката на плодност. Во 1960-тите, просекот беше 5,3 деца по жена, додека денес глобалната стапка е 2,3.

Уште позагрижувачки е што две третини од светското население живее во области каде што стапката е под нивото што обезбедува одржливост на населението. Примери за тоа се речиси сите развиени земји: Италија (1,29), Јапонија (1,30), Канада (1,47), Германија (1,53), Обединетото Кралство (1,57) и Соединетите Американски Држави (1,66). Јужна Кореја е предводник со рекордно ниска стапка од само 0,87.

Иако овие бројки не значат непосредна закана за целосно исчезнување на луѓето, долгорочните последици се алармантни. Доколку трендот продолжи, многу популации ќе се соочат со незапирлив пад.

Традиционалниот модел претпоставува дека популациите имаат стабилен сооднос меѓу половите и се доволно големи што случајните варијации во бројот на раѓања и смртни случаи не влијаат значително на нивната одржливост.

Сепак, истражувачите предупредуваат на таканаречената демографска стохастичност – случајни флуктуации во бројот на деца, смртноста и односот на половите, што може да избрише цели семејни линии долгорочно.

Математичките модели покажуваат дека 2,1 дете е всушност премногу низок број бидејќи не ги зема предвид овие непредвидливи варијабли. За сигурно да се избегне изумирање, стапката мора да биде најмалку 2,7 деца по жена. Сè што е под тој праг доведува до изумирање на семејните линии во рок од неколку генерации, иако некои исклучоци може да опстојат подолго.

Биолошки механизам на преживување

Едно интересно откритие од студијата е дека малата пристрасност кон раѓањето девојчиња го намалува ризикот од истребување. Историски гледано, забележано е дека во време на стрес – како што се војни, економски кризи или природни катастрофи – се раѓаат повеќе девојчиња.

Научниците претпоставуваат дека станува збор за еволутивен механизам за адаптација: бидејќи за репродукција се потребни жени, зголемениот број на женски потомци во кризните периоди обезбедува поголема веројатност за преживување на популацијата.

ТОП ВЕСТИ

ПОСЛЕДНИ ВЕСТИ