петок, 12 декември 2025

Дали некој сè уште ќе пишува рачно за 50 години?

Учиме да пишуваме букви. На хартија. Со графитен молив, потоа со хемиско пенкало. Ја вежбаме „убавината на ракописот“, се трудиме да не „чкртаме“, буквите да бидат „читливи“.

Фото: Пиксабej

Објавено на

часот

Сподели

Но, во време кога пораките се пишуваат со палец, белешките се диктираат, па дури и домашните задачи во училиштата се префрлаат на екрани – прашањето станува сè погласно: дали некој сè уште ќе пишува рачно за 50 години?

Ракописот како вештина што изумира

Во многу училишта низ светот, рачното пишување повеќе не е приоритет. Во Финска, на пример, од 2016 година, учениците учат да пишуваат на машина, наместо да пишуваат букви. Таблетот е новата тетратка, а тастатурата е новото пенкало.

Децата денес знаат повеќе како да користат „копирај/залепи“ отколку како да го напишат кириличното „ж“.

Дури и кога возрасните земаат пенкало – тоа често е за да потпишат за пратка, да напишат порака во честитка за роденден или (ако се сентиментални) – за да водат дневник. Сè друго е пренесено на екран.

Што губиме ако заборавиме да пишуваме?

Ракописот не е само техничка вештина. Тоа е психомоторна, когнитивна и емоционална активност. Истражувањата покажуваат дека рачното пишување:

  • активира повеќе делови од мозокот
  • ја подобрува меморијата и концентрацијата
  • поттикнува креативност и подлабоко разбирање на материјалот

Ракописот е исто така израз на личноста – има нешто во тоа специфично „н“ што само вие го пишувате на начинот на кој го пишувате. Не постојат два исти ракописи, исто како што не постојат два исти отпечатоци од прсти.

Со отстранување на ракописот, губиме и делови од идентитетот што не се видливи во фонтот „Тајмс Њу Роман“.

Ракописот нема да исчезне како диносаурусите. Поверојатно е дека ќе стане вештина како калиграфијата – ретка, но ценета. Ќе се користи во посебни пригоди, за специфични потреби. Ќе биде повеќе прашање на избор отколку на секојдневен живот.

Ќе имаме апликации што „имитираат“ ракопис. Можеби ќе можете да диктирате текст и вештачката интелигенција да го пишува со „вашиот ракопис“ – но тоа сепак ќе биде копија, а не оригинал.

Дигиталното не е непријател

Не мора да има конфликт помеѓу дигиталното и пишаното. Напротив – рамнотежата е клучна.

Можеби еден ден ќе учиме ракопис не за функционалност, туку за спомен и враќање кон традицијата – исто како што денес учиме фолклорни ора.

За 50 години, можеби нема да пишуваме рачно секој ден. Но, идејата дека тоа целосно ќе исчезне е малку веројатна.

Бидејќи иако технологијата брзо ги брише старите навики, некои од нив – оние што нè поврзуваат со нашите умови, тела и души – ќе останат.

ТОП ВЕСТИ

ПОСЛЕДНИ ВЕСТИ