Во 2003 година, Советот на Европа донесе одлука 25 октомври да се одбележува како Европски ден за граѓанска правда. Намерата на одбележувањето на Европскиот ден на граѓанска правда е на граѓаните на Европа да им овозможи да се запознаат со владеењето на правото, правната држава и независното правосудство, како врвни европски вредности..
Организацијата на работата на Основен суд Гостивар е уредена согласно со Законот за судовите и Судскиот деловник. Законот за судовите поблиску ја определува надлежноста на Основните судови, а со тоа е предвидено дека Основниот суд е првостепен суд со проширена надлежност кој покрај надлежноста утврдена за основните судови со основна надлежност за подрачјата за кои се основани, е надлежен да одлучува:
1. во прв степен по кривичните дела и прекршоци, и тоа:
– за кривичните дела за кои со закон како главна казна е определена казна затвор до пет години, ако за некои кривични дела не е предвидена надлежност на друг суд,
– за кривични дела за кои со посебен закон е определена надлежност на суд со основна надлежност,
– да спроведува истрага или истражни дејствија за кривични дела од својата надлежност,
– за сите видови на прекршоци, освен за прекршоци кои созакон се ставени во надлежност на орган на државна управаили организација или друг орган што врши јавни овластувања и
– за жалби и пригивори за постапките за кои се надлежни овие судови
2. во прв степен по граѓанските спорови, и тоа:
– за спорови во имотно-правните и други граѓанско правни односи на физички и правни лица, чија вредност е 15.000 евра во денарска противвредност, доколку со закон не е предвидена надлежност на друг суд,
– за спорови за утврдување и оспорување на татковство и мајчинство, утврдување на постоење на брак, поништување на брак и развод на брак,
– за законска издршка,
– за чување и воспитување на деца,
– за смеќавање на владение,
– за доживотна издршка,
– за надоместок на штета која не надминува 15.000 евра во денарска противвредност,
– за постапка за обезбедување и извршување,
– за работни односи,
– за спорови од наследно-правни односи,
– во вонпарнични о оставински работи,
– да водат тапии и
– за други работи утврдени со закон,
Надлежен е да одлучува и:
1. по кривичните дела, и тоа:
– за оние за кои со закон е предвидена казна затвор над пет години и за кривични дела и прекршици извршени од малолетни лица,
– да постапува по предмети за екстрадиција,
– по жалби и приговори за постапките за кои е надлежен и
– да решава за постапки за меѓународна правна помош утврдена со закон.
2. по граѓанските спорови, и тоа:
– за спорови од имотно-правните и други граѓанско правни односи на физички и правни лица, чија вредност е над 15.000 евра во денараска противвредност, доколку со закон не е предвидена надлежност на друг суд,
– во трговски спорови во кои двете странки се правни лица или државни органи, како и спорови од авторски и други сродни права и права од индустриска сопственост,
– водат судски регистар за политички партии,
– во постапка за стечај и ликвидација,
– во спорови за утврдување и обезбедување за присилно извршување и
– за спорови на домашни правни и странски лица кои произлегуваат од нивните меѓусебни стопански односно трговски односи.
Основниот суд Гостивар се основа за подрачјето на општините: Гостивар, Врапчиште, Маврово и Ростушe.
Работата во судот се организира во два судски оддели: Кривичен и Граѓански оддел.
Во Кривичниот оддел се постапува по кривични предмети против полнолетни лица, по предмети против малолетни лица, по прекршочни предмети, по предмети за извршување на санкции и други предмети согласно уписниците од Судскиот деловник. Во Граѓанскиот оддел се постапува по предмети помеѓу правни и физички лица и тоа: предмети од имотни спорови, трговски спорови, работни спорови, семејни спорови, облигациони спорови, спорови од мала вредност, предмети по платни налози, по приговори и жалби против решение донесено од нотарите, како и предмети по истите основи (парнични предмети) кои произлегуваат од стечајните постапки согласно чл.93-а од Законот за стечај (Сл.Весник на РМ бр.79/13), стечајни, ликвидациони предмети, вонпарнични и оставински предмети, предмети по Закон за обезбедување на побарувања, Законот за извршување, привремени мерки по Закон за семејство и судски депозит согласно Судскиот деловник.
Административното постапување по предметите во рамките на одделите се врши во судски писарници.
Во рамките на кривичниот оддел работата по предметите се врши во: кривична писарница, прекршочна писарница и писарница за извршување на санкции.
Во рамките на граѓанскиот оддел работата по предметите се врши во: парнична писарница, писарница за трговски спорови и стечај, писарница за платни налози и вонпарнична и оставинска писарница.
Приемот на писмената се врши во приемната писарница.
