„Во овој момент се потребни повеќе помош околу сместувањето, згрижувањето, негувањето на настраданите, организирање на превоз, сместување на самите семејства да бидат поблиску до нивните. Психолошка поддршка на сите коишто биле на некој начин директно засегнати, а се спремни да ја побараат, сите оние коишто се дел од нивната заедница, најблиска заедница па дури и младите коишто преку социјалните мрежи секојдневно сведочат на тие информации што носат една таква дезиориентираност и потребност да се реагира веднаш и сега. Од друга страна, имаме дел од граѓаните коишто целосно се замрзнати и не можат да се поместат, доживуваат таков тип на трауматска реакција, што им треба подолго време додека почнат да прават одредени исчекорувања“, вели Живановиќ.
Таа потенцира дека ова не е изолиран настан, туку колективен и дека некои препораки за справување со криза се навистина корисни и соодветните заедници… училиштата, на пример, треба да се ангажираат околу нив.
„Мора да знаеме да разговараме со децата чијшто најомилен бенд им бил ДНК. Оние деца коишто заспивале со нивната музика и се буделе да дојдат во училиште и да слушнат дека оние не смеат да пуштаат музиката на нивниот омилен бенд“, вели психологот Живановиќ.
Таа смета дека претстои период кога ќе се нагласат сите оние процеси коишто се многу дисфункцонални во развојот на младите кај нас.
„Уште од самиот почеток гледам дека младите имаат огромна сила и енергија да зборуваат за работите, да се здружуваат, да кажат што мислат. Тоа е нашата иднина, но сепак уште од сам почеток сум исто така сведок на возрасните коишто сакаат да ги конторлираат, да ги држат, да им ги држат конците, да им кажат вака треба нели, онака треба, не вака треба. Сето тоа создава огромна пресија, еден вид системска траума – а тоа е дека им даваме лекција на нив едноставно дека треба да бидат послушни. Знаете, не треба да бидат послушни денес. Секое дете коешто загина, коешто беше таму е едно прекрасно битие. Ако малку само поразговарате сите имале високи вредности, биле многу добри луѓе, се прашуваме зошто работиве се случуваат на најдобрите“, вели таа.
Живановиќ е дел од тимот на „Психотерапика“, коj веднаш по трагедијата во Кочани понуди помош за оние на кои им е најпотребно.
„Повикот останува отворен во наредниот период. Ние знаеме дека нема да се појават луѓе веднаш, затоа што им треба на луѓето да се ориентираат каде се наоѓаат во просторот, што им е потребно. Тешко е да стапат во контакт со своите потреби. Процесот на жалење допрва почнува. Она што јас очекувам дека ќе има поголема потреба понатаму, после 40 -50 дена, дека ќе почнат луѓето да се соочуваат со своите состојби, ќе излегуваат од шокот, ќе се соочуваат со реалноста“, смета Живановиќ.
Таа најавува психоедукации и поддршка за нивните колеги-помагачи, кои работат со лицата што се директно или индикретно засегнати од самата трагедија.
„Во таа насока сакам да кажам дека тоа не се однесува само на луѓето коишто се директно засеганти, туку за сите оние коишто на некој начин во овој момент ги трошат неизмерно своите ресурси да ги дадат на располагање на сите оние на коишто им е потребно – здравствените работници, медицинарите, полиција, пожарникарите, војска и медиумите“, вели во интервјуто за МИА психологот и лиценциран психотерпеврт Живановиќ.
